Thứ hai, 23/06/2025 - 08:04
Hotline: (02133) 878 436 Mail tòa soạn Đọc báo in
Trang chủ báo điện tử tỉnh Lai Châu
  • Trang chủ
  • Chính trị
    • Bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và Đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026
    • Thực hiện NQ TW4
    • Lịch sử Đảng bộ tỉnh Lai Châu
    • Đưa Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống
    • Tinh gọn Tổ chức Bộ máy của Hệ thống chính trị
    • KỶ NIỆM 115 NĂM THÀNH LẬP TỈNH, 75 THÀNH LẬP ĐẢNG BỘ TỈNH, 20 NĂM CHIA TÁCH, THÀNH LẬP TỈNH LAI CHÂU
    • HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 110 NĂM THÀNH LẬP TỈNH, 70 THÀNH LẬP ĐẢNG BỘ TỈNH, 15 NĂM CHIA TÁCH, THÀNH LẬP TỈNH LAI CHÂU
  • Xã hội
    • Phòng, chống bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid–19
    • Giáo dục
    • Y tế sức khỏe
    • Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát
    • Cải cách hành chính
    • Nông thôn mới
    • Thực hiện 3 Chương trình mục tiêu Quốc gia giai đoạn 2021-2025
    • BHXH, BHYT - Vì an sinh xã hội
  • Văn hoá
  • Kinh tế
    • Ocop Lai Châu
    • Lai Châu tiềm năng và lợi thế
    • Quảng cáo
    • Thuế và Cuộc sống
  • Thế giới
  • Thể thao
  • Khoa học đời sống
    • Chuyển đổi số
    • Khoa học công nghệ
    • Đời sống
  • An ninh quốc phòng
    • Công an
    • Vì biển, đảo, biên giới quê hương
    • Biên phòng
    • Quân sự
    • Phòng chống diễn biến hòa bình
  • Pháp luật
    • An toàn giao thông
    • Phòng chống ma túy
    • Góp ý vào Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi)
    • Luật Quốc phòng năm 2018
    • Cuộc thi tìm hiểu Luật HTX
  • Chính trị
    • Bầu cử
    • Thực hiện NQ TW4
    • QH-HĐND
    • Học tập, làm theo Bác
    • Lịch sử Đảng bộ tỉnh Lai Châu
    • Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
    • HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 110 NĂM THÀNH LẬP TỈNH, 70 THÀNH LẬP ĐẢNG BỘ TỈNH, 15 NĂM CHIA TÁCH, THÀNH LẬP TỈNH LAI CHÂU
    • Hướng tới Đại hội XV Đảng bộ tỉnh Lai Châu và Đại hội XIV của Đảng
    • Cuộc thi “Tìm hiểu 90 năm Ngày truyền thống ngành Tuyên giáo của Đảng”
    • Đưa Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống
    • Tinh gọn Tổ chức Bộ máy của Hệ thống chính trị
    • Đối ngoại
    • KỶ NIỆM 115 NĂM THÀNH LẬP TỈNH, 75 THÀNH LẬP ĐẢNG BỘ TỈNH, 20 NĂM CHIA TÁCH, THÀNH LẬP TỈNH LAI CHÂU
    • Bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và Đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026
    • Xem thêm...
  • Kinh tế
    • Lai Châu tiềm năng và lợi thế
    • Ocop Lai Châu
    • Thuế và cuộc sống
    • Quảng cáo
  • Thế giới
  • Văn hóa
    • Ngày hội Văn hóa các dân tộc dưới 10.000 người lần thứ I tại Lai Châu
    • Du lịch
  • Xã Hội
    • Thực hiện 3 Chương trình mục tiêu Quốc gia giai đoạn 2021-2025
    • Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát
    • Nông thôn mới
    • Cải cách hành chính
    • Ytế
    • Giáo dục
    • Phòng, chống Virus Corona (2019-nCoV)
    • Hưởng ứng Tháng hành động vì an toàn toàn thực phẩm từ 15/4 – 15/5
    • BHXH, BHYT – Vì an sinh xã hội
    • Xem thêm...
  • Thể thao
  • Gương sáng bản mường
  • Pháp luật
    • Cuộc thi tìm hiểu Luật Hợp Tác xã
    • Góp ý vào Dự thảo Bộ Luật Hình sự (sửa đổi)
    • Phòng chống ma túy
    • ATGT
    • Luật Quốc phòng năm 2018
  • An ninh quốc phòng
    • Phòng chống diễn biến hòa bình
    • Công An
    • Biên Phòng
    • Quân Sự
    • Vì biển, đảo, biên giới quê hương
  • Khoa học đời sống
    • Dự báo thời tiết
    • Chuyển đổi số
    • Đời sống
    • Khoa học - Công nghệ
  • Mua bán
  • Ẩm thực
  • Thế giới ảnh
  • Ôtô - Xe máy
  • Giải trí
  • Vấn đề hôm nay
  • Sự kiện & Bình luận
  • Ống kính phóng viên
  • Chính sách - Quyết định mới
  • Tấm lòng vàng
  • Bạn đọc viết
  • Tuổi cao gương sáng
  • Nhìn ra tỉnh bạn
  • Theo dòng sự kiện
  • Tin trang chủ
  • Tin nổi bật
  • Thời tiết Lai Châu
  • MULTIMEDIA
    • Podcasts
    • E-magazine
    • Infographic
  • Trang Địa Phương
    • Thành phố Lai Châu
    • Huyện Than Uyên
    • Huyện Tân Uyên
    • Huyện Tam Đường
    • Huyện Mường Tè
    • Huyện Nậm Nhùn
    • Huyện Phong Thổ
    • Huyện Sìn Hồ
    • Xem thêm...
Xã Hội
Dân tộc “H’Mông” hay dân tộc “Mông”?
Thạc sỹ Trần Thúy Vinh
Nhấn để tìm kiếm tin cùng tác giả
Chủ nhật, 28/08/2011 15:36
Chia sẻ qua Email
lc-icon - (BLC) - Hiện nay chúng ta đang sử dụng các cách gọi tên tộc danh của một dân tộc anh em là: H’Mông, Mông. Vậy tại sao lại có những cách viết và đọc như vậy? Cách đọc và viết đó có phiền phức gì không? Cách viết và đọc nào là tối ưu?

Đồng bào dân tộc Mông ở xã Tà Mung (huyện Than Uyên) vui tết cổ truyền dân tộc. Ảnh: Kim Oanh

Tiếng Việt và tiếng Mông hiện nay đều là những ngôn ngữ sử dụng chữ cái latinh để ghi văn bản. Đó là loại chữ viết ghi từng âm vị nguyên âm, phụ âm trong hệ thống ngôn ngữ. Cách viết và đọc các tiếng (âm tiết) đều thực hiện theo trật tự trước, sau của các phụ âm, nguyên âm trong các tiếng. Việc này có thể thấy trong cách đánh vần.

Số lượng và cách ghi ký hiệu các phụ âm, nguyên âm bằng chữ cái latinh của tiếng Việt và tiếng Mông có những điểm khác biệt (tiếng Việt có 22 phụ âm chuẩn, tiếng Mông có 57 phụ âm). Các phụ âm giống tiếng Việt thì tiếng Mông đều có, số còn lại không giống. Vậy khác ở điểm nào? Các phụ âm tiếng Mông được cấu tạo khá phức tạp bởi tất cả các vị trí của lưỡi, họng, lưỡi con, mũi. Một phương thức phát âm của phụ âm tiếng Mông là phương thức mũi rất khác với nhiều ngôn ngữ, nhất là các ngôn ngữ họ Nam Á như Tày - Thái, Việt - Mường. Tức là phụ âm tiếng Mông sẽ có những cặp âm chỉ phân biệt bởi tiêu chí mũi - thường. Ví dụ: mor (cơm) – hmor yuô (yêu mến); Yuô (quý, mến) – nyuô (con chấy); Luôs (họ) – hluôs (trẻ)…

Các dấu hiệu “h, n” đi kèm các phụ âm là hình thức biểu thị cho phương thức mũi của các phụ âm tiếng Mông. Phụ âm /m/ và /hm/ của tiếng Mông cũng là cặp tương đồng, liên quan như vậy. Chúng được phân biệt bởi tính chất mũi và đối với người bản ngữ thì phải phát âm chuẩn, nếu không sẽ dẫn đến sai nghĩa hoặc vô nghĩa của từ. Khi đọc là “Hơ Mông” tự nhiên thành hai tiếng riêng biệt và đương nhiên là không có nghĩa. Trong khi đó ở tiếng Mông thì chỉ là một tiếng (một âm tiết). Phụ âm/hm/tiếng Mông là âm môi - môi. Khi phát âm luồng hơi từ phổi đi ra khoang miệng chia ra hai phần, một phần luồn qua khoang mũi tạo nên sự tiếng xát nhẹ. Phần còn lại được chặn lại khoang miệng và bật ra như phụ âm /m/ bình thường nhưng phát ra nhẹ hơn, mềm hơn, do thể tích và áp lực luồng hơi ở khoang miệng yếu. Do đó, phụ âm này có thể gọi là tiền xát mũi..

Người Mông có nhiều ý kiến không thống nhất về cách viết và đọc ở chữ viết các văn bản tiếng Việt: là “Mông” thì hợp lý, có người thì lại cho rằng chưa chuẩn, phải là “H’Mông” mới đúng. Có điều, chúng ta cần phải hiểu rằng: mỗi ngôn ngữ có tính bản sắc riêng về cấu tạo âm, số lượng âm và cách khái quát nghĩa của từ, không thể áp đặt hay đòi hỏi một ngôn ngữ khác phải đáp ứng được yêu cầu này. Tiếng Việt không thể đòi hỏi như chữ viết tiếng Nga, Anh phải thể hiện được dấu thanh điệu khi viết tên riêng, tên địa danh Việt! Tiếng Việt không có phương thức mũi hoá và chỉ có một phụ âm /m/ nên đã dùng chữ Mông “hm” để biểu thị. Nếu như yêu cầu viết là “H’Mông” mới được thì các phụ âm mũi khác của tiếng Mông khi viết bằng chữ Việt sẽ không giải quyết được. Hơn nữa, do cách nhìn hình thức chữ viết và đọc “hm” của người đọc, viết sẽ dẫn đến cách đọc hoặc suy diễn khác thành “Hơ Mông” làm cho nghĩa của từ sai lạc hẳn. Tiếng Mông lại không có từ nào là “Hơ Mông”, nhất là tên của dân tộc mình.

Rõ ràng người Mông khi nói tên tộc danh của mình là một tiếng “Mông”, có điều âm thanh này có giọng mũi nên rất nhẹ. Nó vẫn là một phụ âm đơn nhưng nhẹ hơn phụ âm /m/ thường. Nếu dùng chữ /hm/ trong tiếng Việt thì rất dễ đọc thành hai âm (phụ âm kép) “hờ mờ”. Chẳng hiểu sao dân tộc mình thế nào mà lại thành là “Hơ Mông” cơ chứ? Mình có phải là người Hơ Mông đâu, là người Mông chứ! Thật là lợi bất cập hại, chả ai biết đọc cả. Chỉ có người Mông và những người biết rõ về tiếng Mông là thấy buồn cười với cách phát âm “Hờ Mông, Hơ Mông”, còn những người không biết thì cứ thản nhiên, vô tư đọc và viết thành nhiều cách do chính hai chữ cái biểu thị phụ âm /m/ mũi hoá là “hm” gây nên.

Có phải ai cũng biết chữ Mông và phát âm tiếng Mông thế nào mới đúng và chuẩn đâu. Ngay cả những người học nói tiếng Mông và sống với người Mông mà vẫn không phân biệt được tính chất mũi hoá. Để viết bằng tiếng Việt và đảm bảo được tính đơn âm của phụ âm, đảm bảo được nghĩa của từ và tên tộc danh, chúng ta sử dụng một con chữ “m” của tiếng Việt để biểu thị là hợp lý nhất. Vì tính chất mũi hoá của phụ âm này nói riêng và các phụ âm mũi nói chung trong các danh từ tên riêng, danh từ chỉ địa danh của ngôn ngữ Mông không thể hiện hết được bằng chữ Việt kể cả các ngôn ngữ khác trong các nhóm Việt - Mường, Tày – Thái.

Trên đây là vài điểm về ngôn ngữ để chúng ta hiểu một phần về tiếng Mông, có cách nhìn nhận hợp lý hơn, nhất là trong cách viết, đọc và nói tên tộc danh “Mông” khi sử dụng trên phương diện tiếng phổ thông.

Chia sẻ qua Email
Ý kiến bạn đọc

Bình luận thành công!

Cảm ơn bạn đã bình luận cho bài viết.

Quản trị viên sẽ sớm duyệt bình luận của bạn!

Tin đọc nhiều

Giữ lấy hồn Việt

Giữ lấy hồn Việt

Mật của rừng

Phong Thổ: Quyết tâm hoàn thành mục tiêu xoá nhà tạm, nhà dột nát

Lai Châu vững bước vào Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Cây chia – Hướng phát triển kinh tế mới của huyện Than Uyên

Trang Địa Phương

Thành phố Lai Châu Than Uyên Tân Uyên Tam Đường Mường Tè Nậm Nhùn Phong Thổ Sìn Hồ
Có thể bạn quan tâm
Chuyện chưa kể phía sau trang báo

Chuyện chưa kể phía sau trang báo

Lợi ích kép từ chi trả dịch vụ môi trường rừng

Lợi ích kép từ chi trả dịch vụ môi trường rừng

Lai Châu: Tăng cường công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá

Lai Châu: Tăng cường công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá

Hòa mình vào sự kiện

Hòa mình vào sự kiện

Tạp chí Văn nghệ Lai Châu trong dòng chảy chung của báo chí cách mạng Việt Nam

Tạp chí Văn nghệ Lai Châu trong dòng chảy chung của báo chí cách mạng Việt Nam

Tận tụy tham mưu, chuyên nghiệp phục vụ

Tận tụy tham mưu, chuyên nghiệp phục vụ

Truyền hình Lai Châu đổi mới, sáng tạo

Truyền hình Lai Châu đổi mới, sáng tạo

Cầu nối thông tin, định hướng dư luận xã hội

Cầu nối thông tin, định hướng dư luận xã hội

Tin cùng chuyên mục
Viết bằng niềm tin và trách nhiệm
Viết bằng niềm tin và trách nhiệm
Xã Hội
20/06/2025 11:23
Trong mỗi bước chuyển mình của đất nước, hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị cha già dân tộc, luôn là ngọn đèn soi sáng hành trình tư tưởng và hành động của mỗi người con đất Việt. Với những người làm báo ở Báo Lai Châu - nơi địa đầu Tổ quốc, học Bác không chỉ là một phong trào, càng không phải một khẩu hiệu, mà là một cách sống, một cam kết nghề nghiệp gắn liền với từng trang báo, từng chuyến đi cơ sở và từng bài viết cụ thể. Học và làm theo Bác, những chiến sỹ trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của tỉnh Lai Châu đã viết bằng chính niềm tin và trách nhiệm của mình - trách nhiệm với Đảng, với dân, với sự thật và lý tưởng cách mạng.
Tổng kết Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn huyện Nậm Nhùn
Tổng kết Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn huyện Nậm Nhùn
Xã Hội
19/06/2025 20:31
Chiều 19/6, Huyện ủy Nậm Nhùn tổ chức Hội nghị tổng kết Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát giai đoạn 2023–2025. Đồng chí Mùa A Trừ - Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy, Trưởng Ban Chỉ đạo triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát huyện phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.
100% học viên đạt loại khá, giỏi
100% học viên đạt loại khá, giỏi
Giáo dục
19/06/2025 20:29
Ngày 19/6, tại huyện Mường Tè, Trường Chính trị tỉnh phối hợp với Huyện ủy Mường Tè tổ chức Lễ bế giảng lớp trung cấp lý luận chính trị khoá 4 năm 2024.
Đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh kiểm tra công tác chuẩn bị thi tốt nghiệp THPT tại Trường Phổ thông dân tộc nội trú THPT tỉnh
Đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh kiểm tra công tác chuẩn bị thi tốt nghiệp THPT tại Trường Phổ thông dân tộc nội trú THPT tỉnh
Xã Hội
19/06/2025 20:26
Chiều 19/6, đồng chí Tống Thanh Hải - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo thi tốt nghiệp THPT tỉnh năm 2025 làm Trưởng đoàn kiểm tra thực tế công tác chuẩn bị Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 tại điểm thi Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT tỉnh.
Về bản không ma túy
Về bản không ma túy
Xã Hội
19/06/2025 15:33
Thời gian qua, bà con ở bản Phiêng Ban (xã Lê Lợi, huyện Nậm Nhùn) động viên nhau cố gắng trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế, phòng và chống tệ ma túy. Nhờ đó, tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn luôn được đảm bảo, giữ vững danh hiệu bản không ma túy.
Chủ động cấp điện trong mùa nắng nóng
Chủ động cấp điện trong mùa nắng nóng
Xã Hội
19/06/2025 14:26
Với mục tiêu cung cấp điện an toàn, ổn định, đồng thời nâng cao chất lượng điện năng trong điều kiện thời tiết nắng nóng, Công ty Điện lực Lai Châu (PC Lai Châu) tăng cường củng cố lưới điện chủ động triển khai các biện pháp sẵn sàng đối phó với mọi tình huống phục vụ nhu cầu sử dụng điện của khách hàng và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy; các đơn vị chúc mừng Báo Lai Châu nhân Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6
Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy; các đơn vị chúc mừng Báo Lai Châu nhân Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6
Xã Hội
19/06/2025 14:24
Ngày 19/6, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy và các đơn vị: Tòa án nhân dân tỉnh; Viettel Lai Châu; Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Chi nhánh tỉnh đã đến thăm, chúc mừng Báo Lai Châu nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).
Biểu dương “Giáo viên, học sinh đạt thành tích cao trong giảng dạy và học tập”
Biểu dương “Giáo viên, học sinh đạt thành tích cao trong giảng dạy và học tập”
Xã Hội
19/06/2025 14:20
Sáng 19/6, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh tổ chức Hội nghị biểu dương “Giáo viên, học sinh đạt thành tích cao trong giảng dạy và học tập” năm học 2024 – 2025.
Đổi thay từ xây dựng nông thôn mới ở huyện Nậm Nhùn
Đổi thay từ xây dựng nông thôn mới ở huyện Nậm Nhùn
Xã Hội
19/06/2025 10:10
Những năm qua, thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), huyện Nậm Nhùn tập trung chỉ đạo quyết liệt, triển khai nhiều giải pháp phù hợp với điều kiện thực tiễn, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân. Nhờ đó, chương trình từng bước đạt được nhiều kết quả tích cực, diện mạo nông thôn khởi sắc, đời sống người dân được nâng lên rõ rệt.
Tổng kết hai đề án: “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số” và “Phát triển giáo dục mầm non”
Tổng kết hai đề án: “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số” và “Phát triển giáo dục mầm non”
Xã Hội
18/06/2025 18:31
Ngày 18/6, UBND tỉnh tổ chức Hội nghị Tổng kết triển khai thực hiện Đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025” và Đề án “Phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 2018 – 2025”. Đồng chí Tống Thanh Hải – Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh phát biểu chỉ đạo Hội nghị.
Hội nghị toàn quốc về công tác tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025
Hội nghị toàn quốc về công tác tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025
Xã Hội
18/06/2025 18:31
Chiều 18/6, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị toàn quốc về công tác tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) năm 2025. Hội nghị được tổ chức bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến đến điểm cầu các tỉnh, thành phố trong cả nước.

Đọc báo in

Báo Lai Châu Số 3011 ngày 20/06/2025
Báo Lai Châu Số 3010 ngày 19/06/2025
Báo Lai Châu Số 3009 ngày 18/06/2025
Báo Lai Châu Số 3008 ngày 16/06/2025
Báo Lai Châu Số 3007 ngày 13/06/2025
Báo Lai Châu Số 3006 ngày 12/06/2025
Báo Lai Châu Số 3005 ngày 11/06/2025
Báo Lai Châu Số 3004 ngày 09/06/2025
Báo Lai Châu Số 3003 ngày 06/06/2025
Báo Lai Châu Số 3002 ngày 05/06/2025
Fan page Báo Lai Châu
Youtube
Zalo
Tiktok
Trang chủ báo điện tử tỉnh Lai Châu
Bản quyền thuộc Báo Lai Châu.
Quyền Tổng Biên tập: Nguyễn Viết Mạnh
Phó Tổng Biên tập: Nguyễn Thị Ngọc Hà - Vũ Thị Thu Hương - Dư Khánh Kiên - Nguyễn Ngọc Truyền - Trần Văn Dũng
Điện thoại:
02133 878436; 02133 790785
Email: baodientulaichau@gmail.com
Trụ sở: Đường Nguyễn Lương Bằng - phường Đông Phong - TP Lai Châu

Giấy phép xuất bản số 798/GP-BTTTT, Bộ TT&TT cấp ngày 07/12/2021

Độc giả nên sử dụng những trình duyệt IE, Chrome, Cốc Cốc, Safari... phiên bản mới để trải nghiệm được tốt nhất.
Ghi rõ nguồn “Báo Lai Châu điện tử” khi khai thác thông tin trang này.