Đường đá cổ Pavi dài gần 16km, nối thôn Sàng Mà Pho, xã Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ (cũ), tỉnh Lai Châu với bản Nhìu Cồ San, huyện Bát Xát (cũ), tỉnh Lào Cai. Con đường rộng khoảng 3m, được lát hoàn toàn bằng đá xếp thủ công. Trước đây, đây là tuyến vận chuyển lương thực, nông sản quan trọng của khu vực Tây Bắc. Đến nay, Pavi vẫn nguyên vẹn nét cổ kính, trở thành một trong những cung đường trekking độc đáo nhất vùng.

Anh Chang A Súa ở thôn Sàng Mà Pho chia sẻ: “Con đường này gắn bó với chúng tôi từ lâu, là lối đi sản xuất, giao thương; nay bà con đoàn kết cùng giữ gìn để phát triển du lịch”.

Từ thôn Sàng Mà Pho, 5km đầu tiên của hành trình khá dễ đi. Những phiến đá phủ bóng thời gian, mòn theo dấu chân người dân, tạo cảm giác thân thuộc như lời chào nhẹ nhàng của núi rừng. Nhưng càng đi sâu, Pavi càng khoác lên màu áo cổ tích: lớp rêu xanh phủ đá, sương sớm vắt ngang tán lá, ánh nắng xuyên qua rừng cổ thụ… Tất cả tạo nên không gian vừa hoang sơ, vừa huyền bí.

Du khách trekking qua rừng phong đang vào mùa chuyển lá trên dãy Hoàng Liên Sơn (đoạn thuộc địa phận tỉnh Lai Châu).

Hai bên đường là hệ sinh thái rừng nguyên sinh với cây dẻ, táu cao vút; những triền thảo quả thơm nhẹ; tiếng côn trùng, chim rừng vang vọng. Tất cả hòa vào nhau tạo nên vẻ đẹp đặc trưng của đại ngàn Sin Suối Hồ - mộc mạc, hoang sơ và đầy sức sống. Đi được chừng 3km, du khách sẽ gặp một dòng suối trong vắt, nước mát lạnh. Đây là điểm dừng chân lý tưởng để cảm nhận trọn vẹn sự yên bình của thiên nhiên.

Không chỉ mang ý nghĩa khám phá, hành trình còn gắn với hoạt động cắm chóp đánh dấu địa phận phần đường thuộc về tỉnh Lai Châu. Điểm đặt chóp nằm tại ranh giới giữa Sin Suối Hồ (Lai Châu) và Dền Sáng (Lào Cai) - nơi giao thoa của hai vùng, mở ra tầm nhìn khoáng đạt giữa biển mây.

Anh Công Vũ (Công ty Pu Lai Châu Travel) cho biết: “Pavi không chỉ là một cung trekking đẹp mà còn là một di sản. Việc cắm chóp giúp xác định phần đường thuộc Lai Châu, đồng thời, thể hiện sự trân trọng của cộng đồng với tuyến đường trăm năm tuổi. Chúng tôi sẽ tiếp tục đồng hành cùng bà con bảo tồn và phát triển điểm đến này”.

Đường đá cổ Pavi - tuyến đường ghi dấu lịch sử đang trở thành điểm khám phá hấp dẫn của du lịch cộng đồng địa phương.

Với nhiều du khách lần đầu trải nghiệm, Pavi để lại ấn tượng mạnh bởi vẻ đẹp nguyên sơ hiếm có. Chị Như Quỳnh (Lai Châu) chia sẻ: “Cảnh đẹp nguyên sơ, dòng suối mát lạnh và cảm giác bước trên con đường đá trăm năm thật đặc biệt. Khi đứng trước cột chóp mới dựng, nhìn con đường uốn lượn giữa rừng, tôi thấy như chạm vào lịch sử. Pavi xứng đáng là cung trekking huyền thoại của Tây Bắc”.

Không ồn ào, không thương mại hóa, Pavi vẫn giữ trọn vẻ thuần khiết sau hơn một thế kỷ tồn tại. Góp phần quan trọng vào điều đó chính là người dân địa phương - những “người gác rừng" thầm lặng, âm thầm bảo vệ con đường đá cổ. Anh Sùng A Phùa - Phó trưởng thôn Sàng Mà Pho cho biết: “Đây là con đường có từ lâu, nối hai thôn, bản của hai tỉnh. Chúng tôi xác định đây là con đường để phát triển du lịch, nên đã vận động bà con phát dọn hàng tháng, giữ đường sạch để thu hút du khách”.

Du khách và người dân địa phương chụp ảnh tại địa điểm cắm chóp (điểm giáp danh hai tỉnh Lai Châu và Lào Cai).

Hơn 100 năm trôi qua, Pavi vẫn bền bỉ nằm giữa đại ngàn, nối liền hai thôn bản và giờ trở thành cầu nối giữa du lịch cộng đồng với sinh kế xanh bền vững cho người dân. Mỗi bước chân trên con đường đá cổ như chạm vào một lát cắt thời gian, mỗi dấu mốc đều ẩn chứa câu chuyện của rừng, của người và của lịch sử vùng cao.