Mặc dù trở thành đô thị loại III cách đây hơn 6 năm song thành phố Lai Châu vẫn là đô thị mới, quy mô nền kinh tế nhỏ trong khi nhu cầu nguồn lực đầu tư cho xây dựng, phát triển đô thị lớn. Nhìn vào thực tế của tỉnh nói chung, thành phố nói riêng có thể thấy quy mô dân số nhỏ, nguồn nhân lực hạn chế cả về số lượng và chất lượng; nhận thức và ý thức chấp hành nếp sống văn minh đô thị của một bộ phận dân cư còn hạn chế và chuyển biến chậm. Mặt khác, điều kiện địa chất có nhiều hang động caster; có vị trí địa lý xa các trung tâm kinh tế lớn, giao thông đi lại khó khăn, sức hút đối với các nhà đầu tư chưa nhiều. Trên địa bàn hình thành nhiều vùng tiểu khí hậu khác nhau, nguồn nước ít, tiềm năng về khoáng sản, tài nguyên hạn chế.

Vượt qua những khó khăn trên, Ban Thường vụ Thành ủy Lai Châu xác định việc thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TU, ngày 12/12/2015 của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố về xây dựng thành phố theo các tiêu chí đô thị loại II là nhiệm vụ trọng tâm và phải kiên trì trên chặng đường dài đầy gian khó. Ngay sau khi được ban hành, thành phố đã khẩn trương tổ chức quán triệt, học tập kịp thời đầy đủ 4 mục tiêu, 4 nhiệm vụ và 6 giải pháp được nêu trong Nghị quyết. UBND thành phố chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND xã, phường, chi, Đảng bộ cơ sở tổ chức lồng ghép học tập Nghị quyết đến các đảng viên, quần chúng trong các buổi sinh hoạt. Đồng thời, chủ động xây dựng các kế hoạch, quyết định lồng ghép thực hiện trên các mặt đời sống như: xây dựng tuyến đường phố văn minh, xây dựng phường đạt chuẩn văn minh đô thị, xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới giai đoạn 2017-2020…

Thực hiện theo mục tiêu đề ra của Nghị quyết, thành phố đã tập trung chỉ đạo công tác quy hoạch, phát triển đô thị, xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị. Giờ đây, thành phố ngày càng được nhiều người biết đến là điểm du lịch hấp dẫn bởi các dịch vụ đang ngày đa dạng; cơ sở hạ tầng không chỉ được hưởng lợi từ khu trung tâm tỉnh mà thành phố cũng được tỉnh quan đầu tư xây dựng đồng bộ theo phong cách hiện đại mang đậm nét riêng của địa phương. Song song với đó, nhiều công trình phục vụ dân sinh được đầu tư, đáp ứng tối đa nhu cầu của Nhân dân như: hệ thống chợ, bệnh viện, trường học, cấp nước, điện chiếu sáng và hệ thống thông tin liên lạc; các công trình công cộng: khuôn viên và hệ thống cây xanh, thảm cỏ đô thị, điểm vui chơi, sinh hoạt cộng đồng... Theo số liệu thống kê, tỷ lệ tuyến phố văn minh đô thị tính trên tổng số trục phố chính của thành phố đạt 56%; 100% tuyến đường chính, 90% ngõ hẻm được lắp điện chiếu sáng. Các khu vực đô thị và nông thôn được thu gom rác thải hàng ngày, không còn tình trạng ô nhiễm môi trường xảy ra.

Nhờ quy hoạch khoa học, hợp lý, thành phố Lai Châu được xem là có kiến trúc đẹp nhất trong khu vực.

Để bước tiếp lên đô thị loại II, thành phố tập trung phát triển kinh tế, tạo bước đột phá về chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ưu tiên phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch và nông nghiệp hàng hóa. Điều này chứng minh qua hệ thống nhà hàng, khách sạn tăng với tốc độ chóng mặt trong vài năm trở lại đây. Cách đây khoảng 5 năm, các loại hình dịch vụ thương mại mới chỉ hình thành quy mô nhỏ nhưng đến nay trên địa bàn đã xây dựng 6 chợ; 1 trung tâm thương mại đang trong giai đoạn hoàn thiện đưa vào sử dụng; 5 siêu thị và hàng trăm cửa hàng, đại lý đáp ứng nhu cầu mua sắm của Nhân dân trên địa bàn và các vùng phụ cận. Các cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ hoạt động du lịch được quan tâm đầu tư, từng bước hình thành các điểm du lịch như: Bản văn hóa dân tộc Mông (xã Nậm Loỏng), hệ thống hang động Pu Sam Cap, chợ phiên San Thàng, Đền thờ Vua Lê Lợi... đã và đang thu hút sự quan tâm của du khách. Sự phát triển nhanh chóng từ các lĩnh vực trên góp phần tăng nguồn thu để nâng tổng giá trị sản xuất của thành phố tính đến hết năm 2019 ước đạt trên 7.000 tỷ đồng, trong đó nguồn thu cao nhất là lĩnh vực dịch vụ với trên 4.500 tỷ đồng. Thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn đạt tới con số 51,6 triệu đồng/năm.

Mặc dù chỉ có 2/7 đơn vị hành chính thực hiện theo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, trong giai đoạn 2016-2019, thành phố đã tập trung đầu tư xây dựng 149 công trình hạ tầng đô thị với tổng vốn đầu tư gần 1.900 tỷ đồng. Dành nhiều nguồn lực xây dựng hạ tầng, tập trung vào các nội dung tiêu chí quan trọng nhất để đổi mới bộ mặt nông thôn, tạo đà cho phát triển kinh tế - xã hội. Chương trình đã góp phần phát triển nhanh hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở nhiều vùng nông thôn, nổi bật là đầu tư phát triển giao thông nông thôn, thủy lợi, điện, trường học.

Kết quả đạt được là vậy song theo đồng chí Lương Chiến Công - Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Lai Châu, hiện nay thành phố mới chỉ đạt  66/70 điểm tối thiểu theo quy định, trong đó nhiều chỉ tiêu về hệ thống công trình hạ tầng, kiến trúc cảnh quan đô thị, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp đạt đủ điểm số. Vẫn còn một số khó khăn nhất định, trong đó phải kể đến tỷ lệ và mật độ dân số trên địa bàn. Mặc dù tỉnh đã tổ chức sáp nhập một số bản thuộc xã Sùng Phài (huyện Tam Đường về thành phố) song tỷ lệ dân số vẫn chưa thể đạt được. Do đó, quan điểm của thành phố trong thời gian tới, trước mắt là tổ chức thực hiện các tiêu chí dễ trước, tiêu chí khó thực hiện sau, phấn đấu đến năm 2020 đạt khoảng 70/100 điểm theo tiêu chí đô thị loại II.

Theo lộ trình, thành phố sẽ hoàn thành đô thị loại II vào năm 2025. Kết quả rà soát các tiêu chí đô thị loại III, đến nay thành phố đạt 82,5/100 điểm, trong đó có 39 tiêu chí đạt điểm tối đa, 14 tiêu chí đạt điểm tối thiểu, 6 tiêu chí chưa đạt điểm. Các tiêu chí chưa đạt điểm gồm: quy mô, mật độ dân số; mật độ đường giao thông; tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật; nhà tang lễ. Liệu thành phố có đạt kế hoạch theo lộ trình đề ra hay không, điều đó phụ thuộc rất lớn ở quan tâm từ phía Trung ương, tỉnh.