
Làng nấu cao hổ và những mánh khóe nghề

Cái lý của người làm thuê
Vòng vèo rất lâu tôi mới đến được làng Phú Cường ở xã Lãng Công, nơi có nghề nấu cao... dạo. Bà Ngáng ở Phú Cường, bán nước ở đầu làng nói với tôi: Cô tìm thợ làm "bánh dẻo" hả (tức thợ nấu cao hổ - PV)?. Khó lắm đấy. Người ta đi làm chưa đến đợt về. Bây giờ, nấu cao hổ thuê cũng là vi phạm pháp luật... Trung bình, giá công nấu một nồi cao từ 5-10 kg là 10 triệu đồng; 12-15 kg là 12 triệu đồng cho thợ nấu chính, còn thợ giúp việc 2 người là 3-4 triệu đồng /người và giá tuỳ thoả thuận".
Bà Ngáng úp mở rằng, phải cẩn thận, có vài người làng nấu cao hổ thuê bị công an bắt vì không tố giác tội phạm. Sau khi cầm 50 nghìn đồng của tôi, bà Ngáng chỉ đến một căn nhà trong xóm, tên là Lộc.
Nhìn trước, ngó sau, ông ta hất hàm hỏi: "Mấy ký?" (tức con hổ bao nhiêu kilôgam xương?). "Xuống giá"? (tức trả công bao tiền nhiêu?); "Nấu, chỉ trỏ (tức cò mồi, giới thiệu) định giá (tức xem xương hổ là giả hay thật) hay tất? ".
"Từng công đoạn là bao nhiêu "? - Tôi hỏi. Nấu 10 T (tức 8 triệu đồng /nồi) 5-7kg xương hổ; chỉ trỏ qua điện thoại 4 T; định giá 8 T. Gia chủ còn phải chi tiền ăn uống, đi lại, tiền điện thoại cho quá trình làm việc này.
Tôi vờ phân bua: "Anh có giảm được không? Tôi không phải là đại gia, vì tôi bắt buộc phải nấu cao để làm thuốc chữa bệnh cho người thân thôi". "Mặc cả thì đi chỗ khác nhé, làng này có đến mấy chục người biết nấu cao hổ. Cô có biết, trong 7 ngày làm thuê đó, tôi nơm nớp lo sợ thế nào không? Nếu bị phát hiện, là vướng vào vòng lao lý, khổ cả đời".
Nghề cha truyền, con nối
Qua giới thiệu, tôi gặp được Tường (ở Lãng Công, Sông Lô). Tường chỉ hơn 40 tuổi, ăn mặc bụi bặm, khuôn mặt nghệ sỹ. Theo giới thiệu, Tường là đời thứ 4 của một gia đình có nghề gia truyền nấu cao hổ. Người dẫn tôi gặp Tường nói: "Cô muốn làm thế nào moi được thông tin từ nó thì tuỳ, nhớ đừng "hở" là nhà báo, nó cạch mặt nói cả làng biết thì chết tôi, hết đường về quê mẹ luôn đấy".

Xẻ thịt hổ để nấu cao (ảnh minh họa)
Sau một hồi trà dư, tửu hậu, trong câu chuyện chẳng có đầu, cũng không có cuối, Tường cũng lộ một số bí quyết của công nghệ nấu cao gia truyền của gia đình. Khi còn nhỏ, cứ hè - được nghỉ học là bố cho Tường theo. Lớn thì phụ giúp bố, được bố truyền cho nhiều kinh nghiệm.
Tường bảo, ngày xưa, người ta nấu cao hổ bằng nồi gang 120 (to nhất). Bây giờ người ta nấu bằng nồi inox. Theo Tường, nấu cao bằng bếp âm, đào dưới lòng đất, như kiểu bếp Hoàng Cầm ngày xưa vẫn là chất lượng nhất.
Tường phân tích, cao hổ tốt, chuẩn nhất là nấu 60% xương hổ, còn 40% là đầu sơn dương, hoặc khỉ, gạc nai hoặc yếm rùa... để làm chất kết dính. Ngoài ra phải có "gia vị" là đại hồi và củ thục địa để điều hoà mùi. Xương hổ là hoả, thục địa là thuỷ, hai thứ này điều hoà cho nhau, thì người sử dụng mới không bị nhức đầu, nóng trong.
Làm hổ thì có thợ riêng. Kinh nghiệm của ông và cha tôi nói lại thì, người miền núi, họ làm hổ chuẩn hơn bất kỳ nơi đâu. Họ đem hổ ra suối, nơi nước chảy đôi dòng, nơi có đá cuội, nước trong vắt... vặt lông, bỏ tủy.
Tường giải thích: Chúa sơn lâm ở trên rừng lại được hoà với nước nguồn ở dưới đất rừng thì nó quyện vào nhau, tốt vô cùng về âm - dương. Rửa sạch, để ráo nước, sấy khô. Sau đó, đem xương hổ ngâm với nước nóng (nước ở suối có đá cuội thì càng tốt) được đun với lá trầu và gừng nướng (có người bảo gia chủ ngâm xương với dấm, nước vo gạo, đó là bí quyết gia truyền của họ). Thời gian ngâm là hai ngày. Sau đó, cho xương vào đáy nồi, xếp quanh đáy lên hình vành khăn. Xếp như thế để tiện cho việc múp nước ra ràng.
Nấu cao trong 7 ngày, 7 đêm với những quy trình khắt khe về giờ ra ràng nước. Nước nấu cao, nếu là nước suối thì tốt, còn không, nhất thiết phải là nước mưa mới được. Nước thành phố, được khử hoá chất như bây giờ mà nấu thì khử hết cả hổ, còn gì chất bên trong nữa. Thế mà người ta vẫn nấu, tại vì được thuê mà - Tường nói giọng tưng tửng như thể "chửi" cánh nhà giàu trọc phú, chẳng hiểu biết gì.
Theo Tường, khi nấu 60h đầu tiên, lửa phải cháy rực, sau múc 2/3 nước ra ràng, đúng vào 12h đêm. Nước hai, đun trong 48h thì ra ràng nước và nấu tiếp nước thứ ba. Sau đó, hoà chung ba lần nước ra ràng rồi đun thêm 36h nữa thì được thành phẩm là cao. Tường kể, người ta ngạc nhiên chuyện, 1kg xương hổ cốt, nấu được 1, 4kg cao. Đó là đúng, vì còn gia vị nữa.
Gia truyền chơi xỏ chủ
Đi nấu thuê nhiều thế, có "thó" được ít nào về cho người thân dùng không?- Tôi hỏi.
Tường kể về cái lần ăn cắp duy nhất trong đời như này: “Trong quá trình đun nồi cao, cả gia đình chủ cứ căng mắt ra trông xem tôi có moi xương trong nồi ra cho xương khác vào, giấu xương hổ để đem về hay không. Biết thế, tôi chơi độc. Đang đun, tôi bảo, muốn ăn quả trứng gà luộc. Gia chủ mang vào cho 3 quả. Tôi bỏ vào nồi được vài phút cho trứng chín tới phần lòng trắng, đem ra bóc. Bóc vỏ xong, tôi lấy cớ, trứng chưa chín lòng đỏ, ăn tanh, cho vào nồi xương đun tiếp.
Vài phút sau, gia chủ giục "lấy trứng ra mà ăn". Tôi vờ lấy môi, khuấy một vòng quanh nồi, bảo: Chưa tìm thấy, kệ, chốc ăn cũng được, ngủ tí đã. Tôi vừa ngủ, vừa nằm trong 3h thì dậy và lấy trứng ra ăn. Tôi mời gia chủ, họ ăn thấy đắng, quá đắng, cho tôi tất. Tôi vờ ăn rồi cũng kêu đắng, bảo bỏ đi, thực ra tôi cho vào túi nilon, mang về ngâm rượu. Bao nhiêu chất của xương hổ đã bị trứng hút hết vào nồi cao hổ đó chỉ còn bã mà thôi.
Ý kiến bạn đọc
Có thể bạn quan tâm

Tuyên truyền Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và tập huấn kỹ năng lái xe an toàn

Khởi tố, bắt tạm giam nhiều cán bộ tại Thanh Hóa

Vì sao cựu Phó Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng Phạm Việt Cường bị truy tố?

Khởi tố Phó Chánh án Tòa án nhân dân thành phố Huế vì nhận hối lộ

Đưa Luật Đất đai 2024 vào cuộc sống

Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Xử phạt vi phạm phân làn trên cao tốc từ ngày 9/9/2025

Quang Linh Vlog bị cáo buộc phạm tội thế nào?
Tin cùng chuyên mục

Giảm 30% phí, lệ phí đăng ký xe
Pháp luật
04/09/2025 12:02
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt giảm phí, lệ phí đăng ký xe 30% theo mức phí, lệ phí đang được áp dụng tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Toà án nhân dân khu vực 3 - Lai Châu: xét xử 2 vụ án hình sự
Pháp luật
29/08/2025 21:56
Ngày 29/8, Tòa án nhân dân khu vực 3 - Lai Châu phối hợp với Tòa án nhân dân khu vực 1 - Điện Biên (tỉnh Điện Biên) mở phiên tòa xét xử trực tuyến 1 vụ án về tội trộm cắp tài sản; đồng thời mở phiên tòa xét xử trực tiếp công khai 1 vụ án hình sự về tội hủy hoại tài sản.

Nâng cao ý thức, văn hóa giao thông
ATGT
28/08/2025 08:30
Nhằm xây dựng và nâng cao ý thức, văn hóa khi tham gia giao thông, Đội Cảnh sát Giao thông (CSGT) đường bộ số 2 thuộc Phòng CSGT (Công an tỉnh) đã triển khai nhiều giải pháp để người dân chấp hành pháp luật, trật tự an toàn giao thông (ATGT), ứng xử có văn hóa khi lưu thông trên đường. Từ đó, góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông (TNGT), giữ bình yên cho những cung đường và cuộc sống nhân dân.
Tập huấn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại xã Khun Há
Pháp luật
23/08/2025 16:12
Ngày 23/8, tại xã Khun Há, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh phối hợp với Ban Phụ nữ Quân đội tổ chức chương trình tập huấn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở năm 2025.
Giao ban công tác phối hợp liên ngành tố tụng 6 tháng đầu năm 2025
Pháp luật
08/08/2025 21:07
Chiều 8/8, liên ngành tố tụng (LNTT) tỉnh tổ chức Hội nghị Giao ban công tác phối hợp LNTT 6 tháng đầu năm 2025.
Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh và kết nối trực tuyến tới điểm cầu Viện Kiểm sát nhân dân các khu vực trên địa bàn tỉnh.
Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2025
Xã Hội
08/08/2025 11:00
Sáng 8/8, UBND và Ban Chỉ đạo Phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (ANTQ)" xã Mường Than tổ chức điểm Ngày hội Toàn dân bảo vệ ANTQ năm 2025.

Liên ngành tố tụng khu vực 1 - Lai Châu triển khai nhiệm vụ trọng tâm 5 tháng cuối năm 2025
Pháp luật
03/08/2025 18:57
Chiều 3/8, tại trụ sở Viện Kiểm sát nhân dân khu vực 1 - Lai Châu, liên ngành tố tụng khu vực 1 - Lai Châu tổ chức Hội nghị Giao ban công tác phối hợp 7 tháng đầu năm 2025 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm 5 tháng cuối năm 2025.

Mạng xã hội không phải là vùng an toàn pháp lý
Pháp luật
02/08/2025 22:51
Thời gian gần đây một số người dùng mạng xã hội bỗng chốc trở thành người vi phạm pháp luật khi đăng tải thông tin thiếu kiểm chứng. Khi hoạt động trên không gian mạng, mỗi người cần ý thức rõ rằng: Mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung đăng tải.

Lễ ra quân triển khai đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm
Pháp luật
01/08/2025 22:06
Ngày 1/8, Công an xã Khoen On tổ chức Lễ ra quân triển khai thực hiện cao điểm tấn công trấn áp tội phạm bảo đảm an ninh trật tự, bảo vệ Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và các hoạt động kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước.

Ra quân bảo đảm trật tự an toàn giao thông
Pháp luật
01/08/2025 15:10
Sáng 1/8, Công an tỉnh tổ chức Lễ ra quân bảo đảm trật tự an toàn giao thông (TTATGT). Đại tá Lê Anh Hưng - Phó Giám đốc Công an tỉnh dự và chỉ đạo buổi lễ.

Hội nghị Giao ban công tác kiểm sát 9 tháng năm 2025
Chính trị
29/07/2025 22:33
Chiều 29/7, Viện Kiểm sát Nhân dân (KSND) tỉnh tổ chức Hội nghị Giao ban công tác kiểm sát 9 tháng năm 2025 . Hội nghị được tổ chức trực tuyến từ điểm cầu tỉnh đến 4 điểm cầu Viện KSND các khu vực trong tỉnh. Đồng chí Đỗ Nguyệt Quế - Viện trưởng Viện KSND tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị.
Xét xử hình sự 3 vụ án về ma túy
Pháp luật
28/07/2025 22:15
Chiều 28/7, Tòa án Nhân dân khu vực 1 – Lai Châu mở phiên tòa hình sự công khai, xét xử 3 vụ án về ma túy.