Thông tin sai sự thật khiến hàng trăm người chạy nạn
Chiều 27/7/2025, trên mạng xã hội xuất hiện một số thông tin cho rằng thủy điện Bản Vẽ, xã Yên Na, tỉnh Nghệ An bị vỡ.

Thông tin này nhanh chóng lan truyền, khiến hàng trăm hộ dân sinh sống ở các xã hạ du nhà máy thủy điện hoảng loạn, bỏ chạy lên núi để phòng tránh lũ dâng.

Ngay tối 27/7, Phòng An ninh chính trị nội bộ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, đơn vị đã nhanh chóng xác minh, xử lý nghiêm trường hợp đăng thông tin sai sự thật về vỡ đập thủy điện Bản Vẽ.

Ngày 29/7/2025, trên mạng xã hội của người phụ nữ tên N đăng tải: Sáng 29/7, cháu B, ngụ phường Bình Trưng đi làm trên đường Cao Thắng, TP.HCM thì mất liên lạc. Đến khoảng 13 giờ, B gọi về nhà cho biết đang bị giữ tại một đồn biên phòng phía Campuchia. B nói mình bị đưa qua biên giới trái phép, sau đó trốn thoát và được 2 người bản địa giúp đỡ đến gần cửa khẩu.

Lãnh đạo thuộc Bộ đội Biên phòng tỉnh Tây Ninh ngày 30/7 khẳng định: Qua xác minh không có trường hợp nào như thông tin mà facebook đã đăng tải.

Chị N cho hay, thông tin "cũng chỉ nghe cháu B kể lại và chia sẻ lên mạng xã hội nhằm mục đích cảnh báo và mong cơ quan chức năng làm rõ".

Người dân vùng lũ Nghệ An hoảng loạn vì thông tin vỡ đập Thủy điện Bản Vẽ.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng luật Kết Nối nhận xét, việc thông tin thất thiệt vỡ đập thủy điện Bản Vẽ đã gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác điều hành, ứng phó của chính quyền địa phương.

Việc tạo ra và phát tán thông tin không có thật như “uống nước sâm rồi tỉnh dậy ở Campuchia” cũng là một hành vi tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật. Nó không chỉ gây hoang mang trong xã hội mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín, hoạt động kinh doanh hợp pháp của nhiều người dân. Việc xử phạt ra sao phụ thuộc vào kết luận điều tra của cơ quan chức năng.

Theo khoản 1, Điều 8, Luật An ninh mạng 2018, hành vi đưa thông tin sai sự thật lên mạng gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước, người thi hành công vụ hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân là hành vi bị nghiêm cấm.

Tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 37 Điều 1, Nghị định 14/2022/NĐ-CP quy định, cá nhân lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống có thể bị phạt tiền từ 10.000.000-20.000.000 đồng. Mức xử phạt trên áp dụng đối với tổ chức vi phạm, nếu cá nhân vi phạm, mức phạt sẽ bằng ½ tổ chức. Ngoài ra, người vi phạm sẽ bị buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật.

Trong trường hợp hành vi này gây hậu quả nghiêm trọng, người đăng tải có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, theo Điều 331, Bộ luật Hình sự.

Đăng tin sai do cố ý hay vô ý đều bị xử phạt hành chính
Trong thời đại mạng xã hội phát triển, việc chia sẻ thông tin diễn ra nhanh chóng. Có những trường hợp cố ý tung tin giả để câu view, trục lợi nhưng cũng không ít người vô ý chia sẻ thông tin sai sự thật mà không hay biết. Theo luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, về nguyên tắc chung, pháp luật có phân biệt mức độ lỗi (cố ý hay vô ý) khi xác định trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, đối với xử phạt hành chính thì pháp luật không xem xét yếu tố cố ý hay vô ý.

Với những trường hợp lỗi do vô ý, tức người chia sẻ không biết thông tin là sai, không có mục đích xấu, không mong muốn gây hại thông thường chỉ bị xử phạt hành chính. Tuy nhiên, dù cố ý hay vô ý, việc đăng tải thông tin sai sự thật đều ẩn chứa rủi ro pháp lý, thậm chí gây thiệt hại đến danh dự, uy tín, tài sản của người khác hoặc gây rối loạn xã hội. Vì thế, mỗi cá nhân khi sử dụng mạng xã hội cần có trách nhiệm kiểm chứng thông tin trước khi đăng tải, tránh vướng vào những rủi ro pháp lý không đáng có.

Trong thời đại số, mạng xã hội không chỉ là nơi kết nối mà còn là “cuốn nhật ký mở” của hàng triệu người. Chỉ cần vài thao tác, bất kỳ ai cũng có thể chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc, thông tin,… đến hàng ngàn người khác. Không ít người vẫn cho rằng “đăng cho vui”, “nghe nói thế”, hay “chia sẻ lại thôi” là những hành vi vô hại. Tuy nhiên, chính sự tiện lợi ấy cũng tiềm ẩn những rủi ro pháp lý nếu người dùng thiếu hiểu biết hoặc vô tình lan truyền thông tin sai sự thật. Thực tế, nhiều trường hợp đã bị xử phạt, thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ vì một bài viết, một dòng trạng thái thiếu kiểm chứng.

Chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung đăng tải
Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng khuyến cáo: “Mạng xã hội là không gian mở, nhưng không phải là vùng an toàn pháp lý. Việc đăng tải, chia sẻ thông tin trên mạng là một phần của quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, bất kỳ quyền nào cũng đi kèm trách nhiệm. Khi hoạt động trên không gian mạng, mỗi người cần ý thức rõ rằng: Mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung đăng tải. Một thông tin sai sự thật có thể làm hoang mang dư luận, ảnh hưởng tới uy tín tổ chức, danh dự cá nhân, gây thiệt hại kinh tế, thậm chí ảnh hưởng đến an ninh trật tự. Do đó, người dùng mạng xã hội cần tỉnh táo trước mỗi lượt chia sẻ và chỉ nên tiếp nhận thông tin từ các nguồn báo chí chính thống, cổng thông tin của cơ quan nhà nước, hoặc các tổ chức uy tín được pháp luật công nhận”.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng luật Kết Nối.

Các thông tin trên mạng xã hội không phải nội dung nào cũng đúng sự thật. Vì vậy, mỗi người cần trang bị cho mình kiến thức pháp luật cơ bản, khả năng sàng lọc, kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ. Người dân có thể kiểm chứng thông tin từ các nguồn chính thống như: Cổng thông tin điện tử Chính phủ, báo chí chính thống, thông báo từ UBND các cấp và cơ quan chuyên môn. Không nên chia sẻ, phát tán những nội dung chưa được kiểm chứng, đặc biệt là các thông tin liên quan đến thiên tai, tai nạn, dịch bệnh, an ninh - quốc phòng… vì hành vi này có thể vô tình tiếp tay cho tội phạm, gây hậu quả nghiêm trọng và chính bản thân người chia sẻ cũng có thể bị xử lý theo pháp luật.

Theo luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, mạng xã hội là công cụ hữu ích nếu được sử dụng đúng cách. Ngược lại, nếu bị lợi dụng để lan truyền thông tin sai sự thật, công cụ này có thể trở thành con dao hai lưỡi. Người dùng nên chủ động theo dõi các kênh thông tin chính thống, không chia sẻ các nội dung chưa được kiểm chứng. Nếu phát hiện cá nhân hoặc tổ chức đăng tải, phát tán thông tin bịa đặt, xuyên tạc, người dân nên báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để được xử lý kịp thời. Các cơ quan chức năng cũng đang tăng cường xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên không gian mạng, nhằm bảo đảm môi trường mạng lành mạnh, an toàn và đáng tin cậy.

* Theo Điều 331, Bộ luật Hình sự, người lợi dụng quyền tự do ngôn luận để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tổ chức, cá nhân có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự xã hội, mức phạt có thể lên đến 7 năm tù.

Ngoài ra, hành vi tung tin sai sự thật trên mạng còn có thể bị xử lý theo Điều 288, Bộ luật Hình sự về tội Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông với mức phạt tiền lên đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù đến 7 năm khi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.