Socrates được mệnh danh là "ông hoàng hào hoa" của bóng đá thập kỷ 80.

Cuộc đời luôn chứa đựng nghịch lý. Người có bằng bác sĩ và hoạt động chính trị như ông, tưởng chừng đủ hiểu biết và ý thức bảo vệ sức khỏe lại nghiện rượu nặng. Chính ông từng thừa nhận trước công chúng rằng chứng nghiện rượu khiến mình gặp những vấn đề rắc rối về sức khỏe. Nó cũng là nguyên nhân dẫn tới cái chết của ông vào trưa ngày 4/12 (giờ Hà Nội).

Thông báo của bệnh viện Albert Einstein cho biết Socrates chết vì sốc nhiễm khuẩn vào lúc 4h30 sáng ở tuổi 57. Trước đó, ông được đưa tới bệnh viện cấp cứu hôm thứ bảy trong tình trạng nguy kịch vì nhiễm trùng ruột rất nặng và phải thở máy.

Đây là lần nhập viện thứ ba của ông trong vòng bốn tháng qua. Hai lần trước ông được cấp cứu vì xuất huyết nội. Nguyên nhân của tình trạng này là do huyết áp cao ở vùng mạch máu từ hệ tiêu hóa dẫn tới gan.

Socrates chưa bao giờ phủ nhận chuyện mê rượu từ khi ông còn là cầu thủ trong thập niên 80. Nhưng ông cho biết đã bỏ “ma men” đầu năm nay sau khi liên tục phải nhập viện.

Thời điểm vinh quang nhất trong cuộc đời Socrates là World Cup 1982, nơi ông cùng đồng đội được đánh giá là đội tuyển Brazil chơi hay nhất trong lịch sử mà không giành được ngôi vô địch. 29 năm sau, người đội trưởng của đội tuyển vô địch thế giới đã qua đời.

Socrates tại World Cup 1982. Ảnh: AFP.

Trong và ngoài sân cỏ, Socrates luôn tạo một hình ảnh khác biệt. Phong cách lịch lãm và việc dấn sâu vào chính trị sau khi rời sân cỏ khiến ông là một hiện tượng độc đáo trong làng bóng đá Brazil. Trước và sau ông, cho đến tận ngày nay, ở Brazil chưa có cầu thủ nào vừa có bằng bác sỹ, vừa vô địch thế giới và lại làm việc trong lĩnh vực chính trị như vậy.

Đau buồn trước sự ra đi của Socrates, cựu tiền đạo Italy Paolo Rossi phát biểu: "Socrates giống như một cầu thủ đến từ một thời đại khác. Bạn không thể xếp anh ấy vào một hạng ngạch nào – trên sân cỏ cũng như trong các lĩnh vực khác. Tất cả mọi người đều biết đến tấm bằng bác sĩ cũng như việc anh ấy có rất nhiều mối quan tâm đến các lĩnh vực văn hóa và xã hội. Xét trên mọi quan điểm, ta đều thấy anh ấy rất độc đáo”.

Socrates chẳng giống ai trong số những người liên quan đến anh thời bấy giờ. Anh trở thành bác sĩ sau khi từ giã sân cỏ, sau đó là một bình luận viên truyền hình nổi tiếng và phụ trách một chuyên mục luôn đưa ra công chúng những quan điểm riêng biệt và gây tranh cãi.

Từ thời còn chơi bóng, Socrates không giấu các quan điểm chính trị. Anh thường xuyên nhận được yêu cầu phỏng vấn của báo chí địa phương để lấy ý kiến cho nhiều chủ đề khác nhau.

Khi còn là cầu thủ của CLB Corinthians, Socrates đã ủng hộ một phong trào có tên "Sự dân chủ ở Corinthians", trong đó các cầu thủ chống lại những yêu cầu kiêng cữ ngặt nghèo một thời gian rất dài trước các trận đấu. Sau đó, nó nhanh chóng hòa vào cuộc công kích lớn hơn dẫn tới cuộc đấu tranh lật đổ thể chế quân sự của Brazil những năm 80.

Cầu thủ cầm trịch thông minh, cao ráo và có bộ râu nam tính này còn là thành viên của đội tuyển Brazil dự World Cup 1986 tại Mexico, nhưng World Cup 1982 tại Tây Ban Nha mới là nơi ông tạo nên thời khắc lịch sử cho Brazil mà không cần đến ánh hào quang của chiếc cúp vô địch. Với lối chơi đẹp, quyến rũ và hiệu quả, đội tuyển Brazil năm 1982 được ghi nhận là một trong những đội bóng hay nhất trong lịch sử World Cup. Chỉ có một điều tiếc nuối đọng lại, đó là việc cùng với Zico và Falcao, đội bóng là Socrates làm đội trưởng đã thua Italy 2-3 ở vòng hai, trong khi chỉ cần một trận hòa là đủ để lọt vào bán kết.

Rossi, người đã lập hat-trick trong trận đấu với Brazil năm đó, nhận xét: “Anh ấy là một cầu thủ có khả năng bùng nổ. Nhưng sự khéo léo của đôi chân chỉ là một trong số những ưu điểm, nổi bật hơn cả là sự thông minh của anh ấy. Cùng với Zico và Falcao, anh ấy là một biểu tượng của đội tuyển Brazil”.

Socrates suy sụp sau những lần cấp cứu vì nghiện rượu.

Rất nhiều cầu thủ Brazil đã bày tỏ nỗi buồn trước sự ra đi của Socrates trên Twitter. Cựu tiền đạo đội tuyển Brazil Ronaldo viết: “Một khởi đầu buồn cho ngày hôm nay. Hãy yên nghỉ, Bác sĩ Socrates." Rivaldo cũng có cảm xúc tương tự: “Thật buồn khi tỉnh dậy và biết rằng Socrates đã ra đi."

Liên đoàn bóng đá Brazil tuyên bố vòng cuối của giải vô địch quốc gia nước này hôm Chủ nhật sẽ dành để vinh danh Socrates. Các trận đấu đều dành một phút im lặng để mặc niệm ông.

Socrates, tên đầy đủ là Socrates Brasileiro Sampaio de Souza Vieira de Oliveira, từng thi đấu cho các CLB Corinthians, Flamengo, Santos ở Brazil và Fiorentina ở Italy. Trong màu áo đội tuyển quốc gia, ông thi đấu 63 trận, ghi 25 bàn thắng. Ông nổi tiếng với tầm quan sát rộng trên sân cỏ, những đường bóng thông minh, di chuyển hợp lý và cú đánh gót chính xác.

Dù bản thân ông không giành chức vô địch, nhưng năm 1994, người em trai út Rai của Socrates với vai trò tiền vệ đã giúp Brazil đăng quang tại World Cup 1994 ở Mỹ.

Đám tang của ông được tiến hành của quê hương Ribeirao Preto, thuộc bang Sao Paulo.Ông sẽ sống mãi trong lòng vợ, sáu người con và người hâm mộ trên toàn thế giới.