Chiều 24/11, Hội nghị văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng tiếp tục chương trình làm việc với hình thức trực tuyến tại điểm cầu các tỉnh, thành phố.

Chủ trì phiên buổi chiều có các đồng chí: Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Vũ Đức Đam, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ Trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam dự tại điểm cầu tỉnh Bình Dương.

Dự hội nghị tại điểm cầu Hà Nội và các địa phương có các đồng chí Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Tỉnh ủy; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố...

Phát biểu chỉ đạo định hướng phiên làm việc buổi chiều, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh lại bài phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị: “Đứng trước những thời cơ và thách thức mới, yêu cầu khách quan của sự nghiệp cách mạng nước ta, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, phải tiếp tục xây dựng, giữ gìn và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thực sự là "nền tảng tinh thần", "động lực phát triển", và "soi đường cho quốc dân đi"; phát huy giá trị văn hóa và sức mạnh con người Việt Nam, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, thịnh vượng, tạo ra sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc để tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, thực hiện thành công mục tiêu đưa nước ta trở thành quốc gia phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào giữa thế kỷ XXI.

Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu tại hội nghị

Để tiếp tục xây dựng, giữ gìn, chấn hưng và phát triển nền văn hóa của dân tộc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ, trước hết, khơi dậy mạnh mẽ hơn nữa tinh thần yêu nước, ý chí tự cường, tinh thần đoàn kết, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc của toàn dân tộc; phát huy cao độ những giá trị văn hóa, sức mạnh và tinh thần cống hiến của mọi người Việt Nam, tạo nguồn lực nội sinh và động lực đột phá để thực hiện thành công mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2025, 2030, tầm nhìn 2045 mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra” - Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Trên tinh thần đó và tiếp nối kết quả phiên làm việc sáng nay, nhất là việc tiếp thu bài phát biểu chỉ đạo rất quan trọng của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đề nghị phiên làm việc buổi chiều của Hội nghị cần tập trung trao đổi, quán triệt sâu sắc ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị, tiếp tục làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò của văn hóa trong việc phát triển nhanh và bền vững đất nước. Tìm ra những giải pháp cụ thể, phù hợp để tạo chuyển biến căn bản trong nhận thức về văn hóa; chuyển hóa nhận thức thành hành động, đưa phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa phát triển sâu rộng, thực chất, thật sự là một phong trào tự nguyện, tự giác của từng người, từng gia đình, từng tập thể và cộng đồng; đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức phải nêu gương trong thực hành văn hóa, đạo đức; làm cho văn hóa thấm sâu vào toàn bộ đời sống và hoạt động xã hội, mọi lĩnh vực sinh hoạt và quan hệ con người, thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, soi đường cho quốc dân đi.

Tiếp tục nghiên cứu, thảo luận về những thành tựu, hạn chế trong việc thể chế hóa, cụ thể hóa các đường lối, chủ trương phát triển văn hóa của Đảng thành hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách đồng bộ, khả thi, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi khơi dậy, phát huy tinh thần cống hiến, đổi mới sáng tạo của nhân dân, của trí thức văn nghệ sĩ.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại hội nghị

Tìm ra những giải pháp cụ thể, phù hợp để xây dựng môi trường văn hóa, xây dựng môi trường văn hóa đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, nhân văn, trọng tâm là xây dựng văn hóa ứng xử lành mạnh, phát huy những giá trị tích cực trong thuần phong, mỹ tục của gia đình, cộng đồng và xã hội; chú trọng các hoạt động bảo vệ và phát huy di sản văn hóa dân tộc nói chung cũng như phát triển một số lĩnh vực văn hóa, phát triển công nghiệp văn hóa, xây dựng thị trường văn hóa; phát huy vai trò của truyền thông và chủ động hội nhập, hợp tác, giao lưu quốc tế về văn hóa.

Thảo luận các giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa và đội ngũ văn nghệ sĩ tương xứng với yêu cầu và nhiệm vụ phát triển văn hóa Việt Nam trong thời kỳ phát triển mới của đất nước.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa cho rằng, sự đóng góp tích cực cả về trí tuệ, tâm huyết và trách nhiệm của các đại biểu sẽ góp phần thiết thực triển khai hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Tại phiên làm việc buổi chiều, các đại biểu đã nghe đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ Trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình bày về việc tổ chức, triển khai thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030. 

Mục tiêu của Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 là xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam toàn diện, phù hợp với xu thế thời đại, yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những tác động to lớn với kinh tế, xã hội và con người của thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng…

Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Không ngừng nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, từng bước thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng miền, các đối tượng chính sách và yếu thế; chú trọng phát triển văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Đồng chí Nguyễn Văn Hùng trình bày việc tổ chức, triển khai thực hiện Chiến lược văn hóa đến năm 2030

Đồng thời hoàn thiện cơ chế thị trường trong lĩnh vực văn hóa gắn với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp văn hóa có tiềm năng, lợi thế; có cơ chế đột phá để thu hút, trọng dụng nhân tài, huy động nguồn lực để phát triển văn hóa, con người.

Đến năm 2030, phấn đấu 100% đơn vị hành chính cấp tỉnh có đủ 3 loại hình thiết chế văn hóa gồm: Trung tâm Văn hóa hoặc Trung tâm Văn hóa – Nghệ thuật, bảo tàng, thư viện; 100% đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có Trung tâm Văn hóa – Thể thao.

Phấn đấu ít nhất 95% di tích quốc gia đặc biệt và khoảng 70% di tích quốc gia được tu bổ, tôn tạo; có ít nhất 5 di sản được UNESCO ghi danh theo công ước của UNESCO.

Bảo đảm ít nhất 75% người dân ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, 80% các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được hưởng thụ và tham gia các hoạt động văn hóa, nghe, xem các kênh phát thanh, kênh truyền hình của quốc gia và địa phương. Hàng năm có 10-15 công trình nghiên cứu lý luận phê bình văn học, nghệ thuật chất lượng được công bố. Doanh thu của các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp 7% GDP…

Để thực hiện chiến lược, đồng chí Nguyễn Văn Hùng cho biết, Chính phủ đã giao trách nhiệm cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Thông tin và truyền thông, Bộ Khoa học và công nghệ, Bộ Ngoại giao, Bộ Kế hoạch Tài chính, Bộ Nội vụ, các cơ quan ngang bộ cùng Hội Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật, Hội Di sản, các Hội thuộc về lĩnh vực văn hóa, Ủy ban Nhân dân các tỉnh thành phố... phối hợp tổ chức và theo đầu việc, các đề án đã được phê duyệt, trong đó có 11 đề án cấp quốc gia do chính phủ điều hành và 11 đề án thuộc về các ngành các hội.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhận định: Đây là một hội nghị mà nhiều năm nay, không chỉ những người làm công tác quản lý về văn hóa, giới văn nghệ sĩ mà đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đều trông đợi. “Chúng ta cần phải có một hội nghị toàn quốc để nhìn nhận lại vai trò của văn hóa, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng những gì chúng ta đã đạt được trong những năm vừa qua, đặc biệt, nhìn thẳng vào bất cập, thiếu sót để thống nhất nhận thức, quan điểm, hành động, chấn hưng văn hóa. Chấn hưng không phải là làm cái gì khác đi mà để làm sáng hơn, để phát triển hơn” – Phó Thủ tướng khẳng định.

Các đại biểu tham dự hội nghị

Phó Thủ tướng cũng nêu một vài điểm có tính gợi mở để trong quá trình triển khai chiến lược văn hóa trong thực tiễn. Trong đó, nhấn mạnh cần phải tiếp tục nhận thức về văn hóa. Suy cho cùng, văn hóa còn, dân tộc còn, từ xưa, chúng ta đều nói với nhau, nhưng ít khi nói đến cùng ý nghĩa. “Chúng ta thường hay nói, đã quán triệt đầy đủ tinh thần nghị quyết, quán triệt đầy đủ các chủ trương, chỉ thị văn bản của Đảng và Nhà nước nhưng khâu thực hiện còn yếu kém, hay do nguồn lực không đủ. Thực ra, nhận thức đó có một phần đúng, nhưng phần nhiều là tự bào chữa cho những điều mà chúng ta chưa nhận thức được triệt để. Bởi khi chúng ta đã nhận thức được tầm quan trọng của một vấn đề nào đó mang tính sống còn đối với đất nước, đối với dân tộc hay những vấn đề mang tính sống còn đối với bản thân mình và người thân của mình thì chắc chắn chúng ta sẽ tìm mọi cách để thực hiện được, dồn mọi nguồn lực cả về thời gian, công sức, tiền bạc để làm cho bằng được. Cái gì mà chúng ta cứ lặp đi lặp lại là chúng ta đã có đầy đủ, đã quán triệt đầy đủ, nhưng do khẩu tổ chức thực hiện còn yếu, hạn chế về nguồn lực không thực hiện được thì phải xem lại về nhận thức. Theo tôi, điều này vô cùng quan trọng” – Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cho rằng, sự không chú ý đúng mực về văn hóa thể hiện ở thời lượng, thời gian mà lãnh đạo dành cho công tác văn hóa, thể hiện ở nguồn lực bố trí cho văn hóa, và thể hiện phân bổ cán bộ biên chế cho văn hóa, vì thế không phải vô lý các tổ chức quốc tế gần đây khi nói về phát triển, đặc biệt nhấn mạnh phát triển bền vững. "Nếu một đất nước chỉ tập trung về kinh tế, không chú ý đến môi trường thì có khi phải mất thành quả của nhiều chục năm mới khắc phục được những vấn đề về môi trường. Nhưng mà xa hơn, nếu chú ý đến môi trường mà không chú ý đến văn hóa xã hội thì sẽ mất nhiều thế hệ mới khôi phục được, thậm chí là sụp đổ" - Phó Thủ tướng khẳng định.

Theo Phó Thủ tướng, văn hóa và xã hội có nhiều vấn đề, không phải như một cây cầu, một đoạn đường cao tốc, hay như xây một tòa nhà cao ốc, sau 5 năm là thấy ngay thành quả của một tập thể, hay cá nhân lãnh đạo mà có những việc dù rất nhỏ, nhưng nhiều năm, nhiều chục năm mới thấy kết quả. Và ngược lại cũng có những vấn đề về kinh tế, kĩ thuật, một quyết định sai thì thấy ngay hậu quả, nhưng nhiều vấn đề văn hóa, xã hội dù không chú ý, chưa làm tròn trách nhiệm thì nhiều năm sau mới bộc lộ ra.

Trong kỷ nguyên số, trên tinh thần cầu thị, cứ cái gì tốt thì học, học để trau dồi, để tạo ra nền văn hóa của Việt Nam. Đặc biệt tới đây, trong không gian số, vấn đề hội nhập, vấn đề tiếp thu những văn minh của nhân loại mà không mất gốc là vô cùng quan trọng. Một mặt chống lai căng, một mặt là chống những biểu hiện về văn hóa đã không còn phù hợp, cần phải cầu thị, mạnh dạn đổi mới. Cùng với đó, cần tạo môi trường cổ vũ cho sáng tạo, cổ vũ cái mới, tôn trọng cái khác, miễn là cái khác không đi ngược với lợi ích của dân tộc, của đất nước.

Về xây dựng con người, Phó Thủ tướng cho rằng, đã nói đến con người là nói đến giáo dục, trong đó nhấn mạnh đổi mới giáo dục trên tinh thần rất cầu thị và cần phải kiên trì. Cùng với đó là văn hóa làm gương, Phó Thủ tướng chia sẻ, Bác Hồ dạy cần, kiệm, liêm, chính không phải chỉ cho đảng viên mà cho tất cả mọi người, với cán bộ thì còn thêm chí công vô tư.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam mong muốn các cấp, các ngành hãy bằng những hành động cụ thể chú trọng hơn nữa đến văn hóa. Phải dành cho văn hóa nhiều thời gian, phải lắng nghe ý kiến của những người nghiên cứu về văn hóa và những nhà hoạt động văn hóa có kinh nghiệm trước khi đưa ra các quyết định của mình, cho dù các quyết định ấy không liên quan trực tiếp đến lĩnh vực văn hóa bởi văn hóa có trong mọi lĩnh vực của đời sống và nằm trong mọi quyết định của các cấp lãnh đạo.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị tất cả các Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật cùng với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp để làm sao sau Hội nghị này có thật nhiều các hoạt động, các chương trình thật thiết thực. Phải đề ra chương trình có thể thực hiện nhiều năm, chứ không quá ham làm nhiều việc một lúc mà phải thật chắc chắn từng bước một.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam mong muốn tất cả mọi người cùng lan tỏa tinh thần, đề cao giá trị truyền thống của dân tộc của người Việt Nam; phải bồi dưỡng thêm tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc. “Tôi tin rằng, chúng ta sẽ có thể xây dựng một đất nước phát triển phồn vinh, vì hạnh phúc của nhân dân và nền văn hóa, văn hiến của Việt Nam, để vươn ra, để hòa vào trong dòng chảy của văn minh nhân loại”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam bày tỏ.

Cảm ơn ý kiến phát biểu chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã thành công tốt đẹp; bám sát các định hướng chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và nhận được sự hưởng ứng của các cấp, ngành, địa phương. Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư, Phó Thủ tướng Chính phủ và các nhiệm vụ được xác định trong báo cáo trung tâm, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hy vọng, các địa phương và toàn ngành Văn hóa sẽ phối hợp chặt chẽ, nỗ lực hơn nữa để xây dựng kế hoạch khả thi, sớm triển khai và quyết tâm thực hiện các nội dung Hội nghị đã xác lập, trên cơ sở phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị.../.