Đến thăm các bản người Hà Nhì, La Hủ ở xã biên giới Ka Lăng, chúng tôi không còn nhìn thấy những ngôi nhà tạm, dột nát thay vào đó là nhà tầng kiên cố, khang trang xen kẽ với nhà truyền thống được sửa sang gia cố đảm bảo "3 cứng" (cứng nền, mái, vách”. Là tiêu chí quan trọng trong xây dựng nông thôn mới nên nhà ở dân cư như “nền móng” vững chắc quyết định phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo chủ quyền biên giới nơi thượng nguồn sông Đà.

Trước đây, nơi ở không ổn định, khi thiên tai xảy ra gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài sản, tính mạng của người dân. Để giữ dân, xây dựng bản mường, xã tăng cường cử cán bộ xuống trực tiếp gặp, đối thoại với Nhân dân để tuyên truyền, vận động bà con không di dịch cư, xây dựng nhà ở. Tìm hiểu, rà soát những vùng đất có địa hình bằng phẳng, thuận lợi sinh sống, sản xuất để dân lập bản, ổn định cuộc sống. Khuyến khích bà con tích cực khai hoang, cải tạo bãi chăn thả, đưa cây trồng, con giống có chất lượng vào sản xuất để cải thiện mức sống cho Nhân dân.

Bản Hà Kho giờ đã đảm bảo tiêu chí nhà ở dân cư.

Xây dựng lên những ngôi nhà khang trang, thích ứng với thời tiết khắc nghiệt, Nhân dân thuộc 8 bản của xã tích cực lao động sản xuất, nâng cao nguồn thu nhập. Ngoài diện tích gần 400ha trồng ngô, lúa 2 vụ của xã đạt năng suất từ 39-53 tạ/ha, bà con còn trồng hơn 100ha sả, tham gia bảo vệ và phát triển rừng để hưởng lợi hơn 13 tỷ đồng tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng/năm. Đẩy mạnh phát triển chăn nuôi, quy hoạch bãi chăn thả, phòng chống dịch bệnh, đưa đàn vật nuôi của xã đạt 1.410 con gia súc, hơn 5.000 con gia cầm. Ngoài ra, người dân còn mở rộng diện tích trồng cây ăn quả, rau xanh. Hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm còn 32,4%, thu nhập bình quân đạt 27,3 triệu đồng/người/năm.

Anh Lỳ Gió Phạ (bản Mé Gióng) chia sẻ: Thuộc diện hộ nghèo, cuộc sống của gia đình tôi gặp nhiều khó khăn, nhà ở tạm bợ, lúc mưa thì dột, trời nắng nóng khó chịu. Khắc phục, tôi chỉ biết dùng bạt, rơm rạ che phủ chứ không có tiền sửa sang. Được sự hỗ trợ của Nhà nước, tôi làm được nhà mái tôn, nền xi măng. Nơi ở kiên cố, tôi sẽ quyết tâm phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo.

Tập trung phát triển kinh tế, có thêm thu nhập, nhiều hộ chủ động sửa sang nhà ở, mua sắm các trang thiết bị phục vụ nhu cầu cuộc sống. Từ chỗ nhà ở lụp xụp, giống như lán nương thì nay đàng hoàng, to đẹp hơn, giữ gìn nét đẹp văn hóa trong xây dựng nhà ở truyền thống. Nhiều hộ còn tận dụng diện tích trước nhà mở tiệm sửa chữa xe máy, cửa hàng tạp hóa. Riêng bản Là Ú Cò, đồng bào La Hủ còn được hỗ trợ làm nhà với số tiền 15 triệu đồng/hộ từ Đề án phát triển kinh tế-xã hội vùng 3 dân tộc đặc biệt khó khăn: Cống, Mảng, La Hủ. Ngoài ra, 25 hộ khó khăn nhất của xã cũng được nhận hỗ trợ nhà ở theo Đề án 245 (Đề án hỗ trợ hộ nghèo, khó khăn về nhà ở huyện Mường Tè).

Thông qua rà soát, đánh giá thực tế việc thực hiện tiêu chí nhà ở dân cư ở các bản, xã lập danh sách hộ cần giúp đỡ. Đồng thời, huy động các hội, đoàn thể, ban, ngành địa phương cùng tổ chức xã hội, doanh nghiệp đóng trên địa bàn ủng hộ, đóng góp kinh phí hỗ trợ giúp các hộ sớm hoàn thiện, sửa chữa nhà để có thêm động lực vươn lên. 

Hiện nay, trên địa bàn xã Ka Lăng, tỷ lệ nhà ở đủ tiêu chí "3 cứng" đạt 89%, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 15% nhưng vẫn chưa đảm bảo yêu cầu xây dựng nông thôn mới. Xã phấn đấu hết năm nay, thay thế toàn bộ nhà tạm, dột nát.

Anh Lỳ Ló Hừ - Phó Chủ tịch UBND xã khẳng định: Đảm bảo tiêu chí nhà ở dân cư trong xây dựng nông thôn mới, xã tiếp tục rà soát các hộ chưa đạt, lập danh sách gửi UBND huyện đề nghị hỗ trợ. Khuyến khích Nhân dân tập trung phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng cuộc sống để có tiềm lực đầu tư xây dựng nhà ở; thường xuyên kiểm tra, vận động người dân gia cố mái, nhà ở phòng chống thiên tai.