Huyện Than Uyên có diện tích đất nông nghiệp 29.528,96ha với các cánh đồng mẫu lớn ở 4 xã: Mường Than, Mường Cang, Hua Nà và Mường Kim; diện tích mặt nước 2 hồ thủy điện Huội Quảng - Bản Chát trên 9.000ha. Đây là điều kiện thuận lợi cho phát triển sản xuất, đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung cung cấp cho thị trường trong và ngoài huyện. Là huyện thuần nông với hơn 80% hộ dân chủ yếu thu nhập từ sản xuất nông nghiệp, tuy nhiên điều kiện đầu tư phát triển nông nghiệp còn thấp, tập quán canh tác còn lạc hậu; người dân chưa chú trọng áp dụng các tiến bộ KHKT vào canh tác, sản xuất dẫn đến hiệu quả kinh tế không cao. Do đó, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi luôn là vấn đề đặt ra không chỉ ở những người làm nông nghiệp mà còn là trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, cơ quan chuyên môn trong huyện, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế.

Ông Nguyễn Văn Thăng - Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Than Uyên cho biết: “Với thế mạnh của huyện hiện nay là sản xuất lúa gạo, nuôi cá lồng, cây công nghiệp dài ngày (chè, mắc-ca), huyện đẩy mạnh thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp, chuyển giao KHKT, đưa các loại giống mới vào sản xuất. Hướng dẫn Nhân dân kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi. Đẩy mạnh việc liên kết giữa nông dân - doanh nghiệp theo hướng chuỗi sản xuất từ đầu vào đến đầu ra và tiêu thị sản phẩm, tránh tình trạng được mùa mất giá”.

Để giúp nông dân kịp thời nắm bắt những tiến bộ KHKT áp dụng vào canh tác sản xuất, chăn nuôi, UBND huyện chỉ đạo các cơ quan chuyên môn khối Nông nghiệp tăng cường xây dựng mô hình giúp nông dân tiếp cận và làm chủ khoa học. Tổ chức tập huấn, hội thảo đầu bờ lựa chọn các giống hiệu quả và những mô hình chăn nuôi có thu nhập cao để bà con học hỏi, làm theo. Các xã, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền nông dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đưa cây, con giống mới năng suất, chất lượng có giá trị kinh tế cao vào canh tác, chăn nuôi. Từng bước thay đổi thói quen, phương thức canh tác phân tán, nhỏ lẻ của người dân, chuyển dần sang sản xuất tập trung, tạo sản phẩm có năng suất, giá trị kinh tế cao.

Mô hình lúa Séng cù theo phương pháp 3 giảm, 3 tăng tại xã Mường Cang, huyện Than Uyên.

Điển hình Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện phối hợp với Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp Miền núi phía Bắc tổ chức Hội thảo đầu bờ mô hình lúa Séng cù theo phương pháp 3 giảm (giảm giống, phân bón, thuốc trừ sâu), 3 tăng (tăng năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm) tại xã Mường Cang. Mô hình có quy mô 20ha, 100 hộ tham gia được tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh. Quá trình triển khai cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt, ít sâu bệnh, tỷ lệ hạt lép thấp, thời gian sinh trưởng từ 114 - 117 ngày, năng suất thực tế đạt gần 50 tạ/ha, trừ chi phí người nông dân có lãi trên 50 triệu đồng/ha. Thành công của mô hình là cơ sở để Nhân dân trong huyện nhân rộng góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế nông nghiệp.

Trong tháng 7/2020, UBND huyện phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức Hội thảo khoa học giải pháp phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững. Qua Hội thảo đã giúp cho người dân, HTX, doanh nghiệp tại huyện có thêm kinh nghiệm nuôi trồng thủy sản, ứng dụng tiến bộ KHKT vào nuôi, cách lựa chọn giống, phòng bệnh, làm lồng bè… Từ đó, phát huy tiềm năng, lợi thế về điều kiện khí hậu, nguồn nước mang lại giá trị kinh tế từ nuôi trồng thủy sản.

Mô hình cải tạo vườn tạp trồng mít Thái Lan, bưởi da xanh được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện triển khai tại xã Mường Mít có sự tham gia của 50 hộ dân, quy mô 5ha (2ha bưởi, 3ha mít). Bà con được hỗ trợ giống, phân bón, quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Đến nay, các cây này sinh trưởng phát triển tốt; dự kiến 1ha mít cho thu nhập khoảng 70 triệu đồng/năm; 1ha bưởi  thu nhập 100 triệu đồng/năm.

Với mục đích giúp nông dân tiếp cận phương pháp chăn nuôi hiện đại, mang lại hiệu quả kinh tế cao, huyện triển khai thí điểm mô hình nuôi gà an toàn sinh học, chăn nuôi lợn thịt hướng nạc, chăn nuôi thỏ, cá lồng. Thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, huyện hỗ trợ nhiều loại giống, vật nuôi cho người dân, các dự án đã phát huy hiệu quả có sức lan tỏa trong việc khuyến khích động viên Nhân dân đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh. Tổng đàn gia súc toàn huyện có 50.700 con, đàn gia cầm 241 nghìn con. Phát triển cây trồng có giá trị kinh tế cao như: chè 1.342ha, cây ăn quả 220ha, cây cao su 1.020ha, quế 682ha, sơn tra 442ha, mắc-ca 969ha. Đặc biệt, hình thành và phát triển vùng sản xuất lúa chất lượng cao tập trung với quy mô 1.300ha, sản lượng đạt 6.500 tấn/năm.

Ông Hà Văn Thân (bản Cang Mường, xã Mường Cang) tâm sự: “Gia đình tôi có trên 2.000m2 đất ruộng trồng lúa Séng cù. Tôi luôn áp dụng KHKT, tuân thủ quy trình chăm sóc bón phân, phòng trừ sâu bệnh. Trồng lúa Séng cù sản lượng không cao như giống lúa khác nhưng mang lại giá trị kinh tế cao, giúp nông dân tăng thu nhập”.

Với những kết quả đạt được trong chuyển giao KHKT cho nông dân đã tạo nên sự chuyển biến mới trong ngành nông nghiệp Than Uyên. Nhờ đó, giúp bà con tăng thu nhập từ trồng trọt, chăn nuôi.