Để đáp ứng nguyên liệu cung ứng cho việc làm miến dong, huyện Tam Đường khuyến khích người dân mở rộng diện tích trồng dong riềng tại những nơi thiếu nước và một số sườn đồi của các xã: Bình Lư, Sơn Bình, Hồ Thầu, Nà Tăm, Thèn Sin và thị trấn Tam Đường. Năm 2021, huyện trồng mới 123ha dong riềng, tăng 40ha so với năm 2020, chủ yếu giống dong riềng đỏ. Để cây dong riềng sinh trưởng và phát triển tốt, cơ quan chuyên môn đã hướng dẫn người dân luân phiên cây trồng trên cùng một đơn vị diện tích để đất không bị bạc màu, đủ chất dinh dưỡng nuôi cây. Ngoài ra, cán bộ nông nghiệp huyện hướng dẫn người dân kỹ thuật trồng, lên luống đảm bảo, không để úng nước… Nhờ đó, diện tích dong riềng trên địa bàn lên xanh tốt, hiện nay đang trong giai đoạn phát triển củ.

Bệnh nấm, vi khuẩn khiến cho dong riềng ở bản Tác Tình, thị trấn Tam Đường chết hàng loạt.

Tuy nhiên, thời điểm này, một số diện tích cây dong riềng trên địa bàn các xã: Hồ Thầu, thị trấn Tam Đường... đang phải đối mặt với bệnh nấm, vi khuẩn. Bệnh nấm gây hại tới bẹ của cây, biểu hiện bệnh là lá bị héo, sau đó dẫn tới thối bẹ, biểu hiện bệnh nặng hơn là do vi khuẩn làm cho củ bị thối hàng loạt, khiến người trồng dong riềng thất thu. Nguyên nhân ban đầu dẫn đến bệnh nấm, vi khuẩn trên cây dong riềng là do mưa nhiều, độ ẩm cao. Trên địa bàn huyện, những ngày qua thường xuyên xảy ra mưa lớn, xen kẽ nắng nóng, tạo điều kiện thuận lợi cho một số loại bệnh (nấm, vi khuẩn) trên cây dong riềng phát sinh, lây lan và nguy cơ gây hại trên diện rộng nếu không có các biện pháp phòng trừ kịp thời.

Chúng tôi trở lại thăm nương dong riềng của gia đình anh Lù A Ghiềng ở bản Tác Tình, thị trấn Tam Đường khi anh đang nhổ bỏ những cây dong riềng bị héo. Vẻ mặt buồn bã khi phải bỏ đi những cây dong riềng đã lớn, anh Lù A Ghiềng ngậm ngùi nói: “Thấy hiệu quả kinh tế từ cây dong riềng mang lại đối với người nông dân trên địa bàn, năm nay là năm đầu tiên tôi trồng hơn 4ha dong riềng để phát triển kinh tế. Sau một vài tháng trồng và chăm sóc, cây dong riềng sinh trưởng và phát triển tốt. Nửa tháng trở lại đây, thời tiết mưa nhiều xen kẽ nắng nóng khiến cây dong riềng bị bệnh, theo khuyến cáo của cơ quan chuyên môn gia đình tôi nhổ bỏ những gốc dong riềng bị bệnh để không lây lan sang diện tích khác, sau đó rắc vôi bột để tiêu diệt mầm bệnh, tuy nhiên cũng không đem lại hiệu quả. Hiện nay, 3.000m2 dong riềng của gia đình tôi đã bị bệnh và phải nhổ bỏ”.

Cùng với gia đình anh Ghiềng, gia đình anh Tẩn A Nao ở bản Rừng Ổi Khèo Thầu, xã Hồ Thầu cũng là một trong những hộ bị thiệt hại từ bệnh nấm, vi khuẩn ở cây dong riềng. Anh Tẩn A Nao buồn bã cho biết: “Gia đình tôi trồng 4ha dong riềng từ tháng 3/2021, cây sinh trưởng, phát triển tốt, ra nhiều nhánh, thời điểm này dong riềng đang phát triển củ. Do mưa nhiều, độ ẩm cao khiến cho dong riềng bị bệnh thối bẹ, thối củ. Để phòng bệnh nấm, vi khuẩn, gia đình tôi tiến hành cắt bỏ lá sát gốc, đồng thời xới xáo để tạo cho cây có độ thông thoáng. Ngoài ra, đối với những cây bị nặng, tôi tiến hành nhổ bỏ, tiêu hủy, rắc vôi bột để mầm bệnh không lây lan. Theo khuyến cáo của cơ quan chuyên môn, tôi sẽ mua các loại thuốc để điều trị, hạn chế thấp nhất thiệt hại”.

Để nhanh chóng phòng trừ bệnh nấm trên cây dong riềng, sau khi nắm được thông tin từ các xã, thị trấn, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện tiến hành rà soát, điều tra, đánh giá về mức độ của bệnh, từ đó đưa ra những phương án xử lý, kịp thời phòng trừ dịch bệnh. Cán bộ nông nghiệp xã, thị trấn cùng với cơ quan chuyên môn của huyện trực tiếp xuống hướng dẫn người dân cách cắt tỉa bẹ, sau khi cắt tỉa xong thu gom toàn bộ lá, bẹ bị bệnh ra khỏi nương, sau đó rắc vôi bột để khử trùng, không để mầm bệnh lây lan. Đồng thời, cơ quan chuyên môn khuyến cáo người dân nên sử dụng một số thuốc để điều trị như: Tilsuper 300EC, Aliete 800WG, Ridomil gold 68WG.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Dương Ngọc Phương - Phó Giám đốc Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện Tam Đường cho biết: “Năm nay, huyện Tam Đường trồng 123ha cây dong riềng, qua rà soát hiện nay có 0,5ha dong riềng tại các xã: Hồ Thầu, thị trấn Tam Đường… bị mắc bệnh nấm, vi khuẩn. Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị cho bệnh này, để kịp thời chữa trị bệnh, trung tâm phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương hướng dẫn Nhân dân cắt tỉa bẹ, xới gốc, làm cỏ, khuyến cáo người dân mua những loại thuốc phòng trừ bệnh nấm, vi khuẩn tại các cửa hàng bán thuốc bảo vệ thực vật. Về liều lượng tuân thủ theo đúng hướng dẫn trên bao bì của nhà sản xuất. Đối với những diện tích bị nặng cần tiến hành phun 2 lần, cách nhau từ 7 - 10 ngày. Trong thời gian xử lý bệnh không được phun các loại thuốc phân bón lá kích thích sinh trường để hạn chế thấp nhất thiệt hại do dịch bệnh gây ra”.

Phát hiện sớm nguồn bệnh, đưa ra các giải pháp chữa trị kịp thời, tin rằng diện tích cây dong riềng trên địa bàn huyện Tam Đường sẽ nhanh chóng phục hồi, sinh trưởng và phát triển tốt, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân địa phương.