KỲ 2: Ý ĐẢNG - THUẬN LÒNG DÂN

Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên “sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung của Đảng, nhà nước và của nhân dân” nhiều cán bộ, đảng viên, người đứng đầu ở các cơ quan, đơn vị của tỉnh Lai Châu đã tự nguyện viết đơn xin nghỉ hưu trước tuổi với mong muốn tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức khi thực hiện tinh gọn bộ máy, trao cơ hội cho cán bộ trẻ tiếp tục cống hiến. Theo thống kê của Sở Nội vụ có 262 cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; 421 cán bộ, công chức cấp xã đăng ký nghỉ theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Nghị định số 67/2025/NĐ-CP của Chính phủ.

Huyện Than Uyên đã nhận được 82 đơn của các cán bộ, công chức, viên chức khi sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, nghỉ hưu trước tuổi 46 đơn (cấp huyện 30 đơn; cấp xã 16 đơn); nghỉ thôi việc 36 đơn (cấp huyện 7 đơn; cấp xã 29 đơn). Gần 30 năm công tác đã từng trải qua nhiều chức danh, nhiệm vụ khác nhau đồng chí Nguyễn Hồng Thái - Phó Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Than Uyên đã viết đơn xin nghỉ hưu trước tuổi gần 10 năm. Đồng chí Thái bộc bạch: “Thực hiện chủ trương sáp nhập xã, bỏ cấp huyện tôi xác định có rất nhiều cán bộ dôi dư và bản thân nhận thấy quá trình giải quyết các tình huống đột xuất trong công việc chưa đảm bảo tiến độ, chất lượng, không có các sáng kiến hay. Sau khi nghiên cứu các văn bản, tôi có nguyện vọng được nghỉ hưu trước tuổi kể từ ngày 01/7/2025. Với tôi nghỉ hưu không phải dừng cống hiến mà muốn mở cho mình cơ hội phát triển khác.

Sau khi thành lập xã Mường Khoa (huyện Tân Uyên) trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của xã Mường Khoa và Phúc Khoa đã có 10 cán bộ, công chức viết đơn xin nghỉ hưu trước tuổi và nghỉ thôi việc. Theo quy định về độ tuổi nghỉ hưu, đồng chí Lò Văn Sỹ - Công chức Văn phòng - Thống kê xã Mường Khoa còn 3 năm, 4 tháng công tác, tuy nhiên, với suy nghĩ mình đã thuộc thế hệ trước, nghỉ hưu chính là nhường cơ hội cho thế hệ trẻ năng động, sáng tạo hơn tiếp tục phấn đấu, cống hiến xây dựng quê hương tốt hơn. Do đó, anh đã viết đơn xin nghỉ hưu trước tuổi từ ngày 1/7. Về kế hoạch, dự định sau khi nghỉ hưu, đồng chí Lò Văn Sỹ cho biết sẽ sắp xếp lại nguồn đất đai của gia đình, đầu tư trồng trọt, chăn nuôi, nâng cao năng suất lao động. Dù công tác hay khi về hưu, anh cũng sẽ luôn nêu cao tinh thần tiên phong của người cán bộ, đảng viên để quần chúng học tập.

Dù còn 10 năm công tác, xét các yếu tố về sức khoẻ, trình độ, năng lực và uy tín của cá nhân đều đảm bảo để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ nhưng anh Nguyễn Văn Tiến – Công chức văn hóa xã hội phường Đông Phong, thành phố Lai Châu sẵn sàng hy sinh lợi ích của mình viết đơn xin nghỉ hưu trước tuổi để lớp trẻ có cơ hội phát triển, xây dựng địa phương ngày càng phát triển. Điều anh Tiến còn trăn trở khi xin nghỉ hưu trước tuổi là không được hưởng nâng lương trước thời hạn 1 bậc (trước 6 tháng nghỉ hưu) làm ảnh hưởng đến chế độ của anh sau này. Nguyện vọng của anh mong muốn cấp trên xem xét để được tăng 1 bậc lương trước khi nghỉ hưu sớm.

Trong quá trình tinh giản bộ máy, khó tránh khỏi tâm lý lo lắng của cán bộ, công chức, viên chức, nhất là những người bị tác động trực tiếp. Trung bình mỗi xã hiện nay có khoảng 20 cán bộ, công chức nhưng sau khi sáp nhập số lượng công chức sẽ tăng gấp  3- 4 lần đồng nghĩa với nhiều vị trí việc làm sẽ bị cắt giảm. Dẫn đến sự băn khoăn về vị trí công tác, chế độ, chính sách sau sáp nhập là điều dễ hiểu.

Chị Nguyễn Thị Thảo - Công chức văn hoá xã hội xã Pha Mu, huyện Than Uyên trải lòng: “Thực tế, nguy cơ dôi dư sau sáp nhập là điều khiến nhiều cán bộ, công chức lo lắng, trong đó có tôi. Tôi nhận công tác từ tháng 01/2023 đến nay đã gần 3 năm  trong lĩnh vực văn hóa – xã hội. Trong suốt quá trình đó, tôi luôn cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đóng góp vào sự phát triển chung của xã. Tốt nghiệp chuyên ngành công tác xã hội, được đào tạo bài bản, phù hợp với vị trí công tác hiện tôi mong muốn tiếp tục được làm việc và cống hiến. Rất mong các cấp lãnh đạo có chính sách hỗ trợ thỏa đáng, tạo điều kiện cho cán bộ dôi dư được đào tạo, chuyển đổi vị trí phù hợp, để yên tâm công tác và ổn định cuộc sống.

Là tỉnh đặc thù miền núi, giao thông đi lại khó khăn, đặc biệt là đối với xã các vùng sâu, vùng xa có những thôn, bản cách xa trung tâm xã từ 30 -60km nên việc di chuyển  của các cán bộ, công chức, viên chức sau sáp nhập các xã rất gian nan, vất vả. Chị Lù Phu De – Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tá Bạ (huyện Mường Tè) chia sẻ: “Sau sáp nhập, quãng đường đến trụ sở làm việc mới phải đi khoảng 30km nên bản thân cũng khá lo lắng về việc đi lại giữa nơi làm việc và nhà ở. Rất mong Đảng, Nhà nước tạo điều kiện bố trí nhà ở công vụ cho cán bộ công chức công tác xa nhà để yên tâm công tác”. Lo lắng của chị De cũng là tâm tư nguyện vọng của đa số cán bộ công chức, viên chức ở các huyện, bởi theo quy định sẽ chuyển 100% biên chế cấp huyện hiện có về cấp xã trong khi đó cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được nhu cầu ăn ở, sinh hoạt.

Theo tìm hiểu của phóng viên, thời điểm này, trên 1.437 cán bộ hoạt động không chuyên trách trên địa bàn tỉnh không tránh khỏi những tâm tư, nỗi niềm bởi theo Kết luận 137 -KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị sẽ kết thúc việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã sau khi kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện kể từ ngày 1/7/2025. Những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã nghỉ trong thời gian 12 tháng kể từ khi có quyết định sắp xếp của cấp có thẩm quyền được hưởng chính sách theo quy định tại Nghị định số 29/2023/NĐ-CP ngày 3/6/2023 của Chính Phủ quy định về chính sách tinh giản biên chế. Như vậy, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, bản, tổ dân phố chỉ được hưởng trợ cấp bằng ½ mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng. Tuy nhiên mức phụ cấp hành tháng đối với những đối tượng này hiện nay không cao nên họ mong muốn được nâng mức phụ cấp và tiếp tục được bố trí công việc phù hợp ở tổ dân phố, bản.

Bất cập nữa, trong quá trình triển khai Nghị định 178/2024/NĐ-CP bộc lộ một số điểm chưa hợp lý, việc cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang có cùng thời gian công tác và giữ chức vụ tương đương, cùng xin nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định 178 nhưng lại được áp dụng chính sách khác nhau. Cụ thể, huyện Mường Tè là khu vực hưởng phụ cấp 0,7 (vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn) nên những đồng chí nào có thời gian công tác từ 15 năm trở lên thì sẽ được nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định 135/2020/NĐ-CP. Nhưng so với các đồng chí khác có cùng thời gian, cùng tuổi công tác ở vùng thuận lợi mà được nghỉ theo Nghị định 178 thì chế độ chính sách cao hơn rất nhiều so với các đồng chí ở vùng 0,7 như vậy dễ gây thiệt thòi cho cán bộ trong quá trình thực hiện chính sách.

Trong bối cảnh toàn quốc đang triển khai mạnh mẽ việc sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính cấp xã, Tỉnh ủy Lai Châu đã ban hành Hướng dẫn số 12-HD/TU ngày 16/5/2025 về xây dựng phương án nhân sự cấp ủy và định hướng bố trí cán bộ, công chức, viên chức cấp xã. Trong đó, nhấn mạnh: việc xây dựng phương án nhân sự dựa trên nguyên tắc: dân chủ, khách quan, minh bạch, công tâm, đúng quy định, “từ việc chọn người” thay vì “từ người chọn việc”, “không để chảy máu chất xám” bằng việc ưu tiên sử dụng cán bộ có năng lực, kinh nghiệm, phẩm chất chính trị, tư duy đổi mới và dám chịu trách nhiệm. Đồng thời, khuyến khích luân chuyển, không bố trí bí thư cấp ủy là người địa phương để chống cục bộ, khép kín.

Đồng chí Lê Thị Hường - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy khẳng định: Việc xây dựng phương án nhân sự cấp xã được triển khai qua ba bước: Ban Thường vụ các huyện ủy/thành ủy xây dựng phương án nhân sự; Xin chủ trương, ý kiến các cơ quan có thẩm quyền; Thẩm định, ra quyết định phân công, bố trí. Ngoài ra, các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp xã đều phải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, năng lực thực tiễn, đạo đức lối sống và trách nhiệm công vụ. Trong đó, đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, người dân tộc thiểu số tiếp tục được quan tâm nhưng không hạ thấp tiêu chuẩn vì cơ cấu. Tỉnh cũng cho phép xem xét nhân sự là Ủy viên Ban Chấp hành hoặc Ban Thường vụ Tỉnh ủy đảm nhiệm vị trí bí thư đảng ủy tại các địa bàn trọng điểm, có vị trí chính trị - kinh tế đặc biệt.

Theo báo cáo của tỉnh Lai Châu, dự kiến biên chế công chức của xã, phường sau sắp xếp, hợp nhất được phân bổ trên cơ sở biên chế hiện có mặt của huyện, thành phố và của các xã, phường, thị trấn trước sắp xếp hợp nhất. Trước mắt dự kiến tổng số biên chế giao cho UBND của 36 xã và 2 phường là 2.005 biên chế (trong đó, biên chế có mặt của 8 huyện, thành phố 632; biên chế có mặt cấp xã là 1.366; bổ sung thêm 7 biên chế cán bộ công chức cấp xã chưa sử dụng cho 2 xã Tả Tổng và Mù Cả để đảm bảo đủ định mức 32 biên chế/xã). Đồng thời chuyển 725 biên chế cán bộ, công chức có mặt của các chức danh khối đảng và đoàn thể cấp xã hiện nay sang khối Đảng, đoàn thể xã mới. Nhận thức được tầm quan trọng “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Vì vậy, để giữ chân được cán bộ có cả đức và tài, tỉnh Lai Châu đề nghị cấp huyện, cấp xã tiếp tục khẩn trương hoàn chỉnh đề án sắp xếp bộ máy cấp mình để trình sớm cho tỉnh nhằm kịp thời tháo gỡ vướng mắc, bổ sung cán bộ phù hợp. Đồng thời các cấp, các ngành cần chú trọng rà soát, lựa chọn cán bộ đủ năng lực, trách nhiệm, tâm huyết đáp ứng với nhiệm vụ hiện nay. Qua đó, nâng cao công tác giải quyết thủ tục hành chính, phục vụ nhân dân; thực hiện các dự án trọng điểm trên địa bàn xã, phường.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Nguyễn Hữu Trung – Trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy Tân Uyên cho biết: Huyện dự kiến bố trí khoảng 236 cán bộ, công chức cấp xã sau nhập, còn dư khoảng 39 cán bộ, công chức. Việc lựa chọn, sắp xếp cán bộ, công chức cấp xã sau sáp nhập được Thường trực, Ban Thường vụ Huyện ủy đặc biệt quan tâm. Trên tinh thần công khai minh bạch, lựa chọn đúng người, đúng việc huyện ưu tiên đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số, cán bộ có năng lực, kinh nghiệm, hài hòa giữa bố trí cán bộ cấp huyện với cấp xã. Cụ thể đối với từng chức danh, vị trí sẽ thực hiện đảm bảo theo đúng quy định hướng dẫn của Tỉnh ủy và trên cơ sở biên chế được giao, với phương châm sau sắp xếp các xã phải bảo đảm hoạt động liên tục, thông suốt, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Những tâm tư nguyện vọng của các cán bộ, công chức, viên chức là chính đáng bởi khi sáp nhập, việc tinh giản, điều chuyển công tác là điều khó tránh khỏi. Vì vậy, quá trình điều chuyển cần được thực hiện trên cơ sở công khai, minh bạch, xem xét đến điều kiện sinh hoạt và khoảng cách địa lý để cán bộ có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đồng thời giải quyết thấu tình đạt lý các chế độ chính sách, có phương án xử lý tài sản, trụ sở làm việc tránh thất thoát, lãng phí, tiêu cực.

(còn nữa)