Có mặt trong lễ cưới của cặp đôi Lý A Vàng, Giàng Thị Hua, dân tộc Mông, bản Hua Ta, xã Tà Mung, huyện Than Uyên, qua quan sát chúng tôi thấy từ việc chuẩn bị đến tổ chức các nghi lễ đều rất chu đáo. Đặc biệt, trong lễ cưới, mọi người đều mặc trang phục truyền thống. Trò chuyện với ông Giàng A Lẩu, chúng tôi được biết: Để tổ chức một lễ cưới, người Mông phải làm nhiều bước, qua nhiều công đoạn, giữa các nhóm ngành Mông tuy có khác nhau nhưng hầu hết phải đảm bảo các nguyên tắc như, lễ thức tìm hiểu, dạm ngõ, ăn hỏi, lễ cưới chính diễn ra ở cả nhà gái và nhà trai và lại mặt. Thời gian tổ chức cưới thường từ tháng 8 đến mùa xuân.

Nhà trai và nhà gái bàn bạc, thống nhất về ngày cưới.

Về lễ dạm ngõ, gia đình nhà trai nhờ người làm mối, phải là những người còn đủ đôi, gia đình khá giả, hoà thuận, có uy tín trong bản và phải ăn nói khéo léo. Lễ vật làm mối gồm: 1 chai rượu, thuốc lào. Ông mối mang trực tiếp đến với thông báo cho bố mẹ cô gái là con gái ông bà đã đi làm dâu nhà họ. Làm lễ mời thuốc lào, rượu, nhà gái đáp lễ bằng việc mổ gà mời ông mối ăn uống rồi cho về báo lại gia đình trai. Trước đây người làm mối phải đi thông báo đủ 3 lần, lễ vật các lần đều giống nhau, giờ rút ngắn chỉ còn 1 lần. Đến lễ dạm ngõ, nhà trai báo nhà gái chuẩn bị củi, gạo, rượu, thịt, đoàn nhà trai gồm ông mối đi buổi đầu tiên, bố và anh em trai của bố cùng đi. Lễ vật mang theo gồm 2 con gà, rượu 1 chai, thuốc lào. Trong cuộc gặp gỡ này, hai nhà thống nhất ngày cưới.

Đến lễ cưới chính, nhà trai tổ chức đoàn đi đón dâu trong đó có 2 ông mối dẫn đầu đoàn, chú rể, phù rể, còn lại là những người mang sính lễ. Trên đường đến nhà gái, cả đoàn dừng chân nghỉ lại chỗ đường vào bản nhà cô gái.Trưởng đoàn lấy lá cây rải trên đường làm nghi lễ với ý nghĩa cầu công việc được thuận lợi.

Cô dâu, chú rể ra mắt, mời rượu họ hàng.

Đoàn đón dâu về thường có thêm một người chị em của cô dâu theo về để làm phù dâu. Khi về gần đến nhà trai, cũng phải thực hiện lễ cúng đường. Vào đến  nhà, hai ông mối đưa cô dâu chú rể vào nhà làm thủ tục lạy trước bàn thờ tổ tiên để nhập họ nhà chồng. Trước cửa nhà trai có hai người cầm rượu đứng sẵn để đón, mời rượu tất cả đoàn mỗi người một chén.

Trong tiệc cưới, các món ăn được mọi người tập trung chuẩn bị nên chu đáo hơn và có nhiều món hơn như: thịt lợn hun khói, thịt gà, thịt vịt, thịt trâu bò, cá thịt lợn luộc, xương băm nhỏ xào bã đậu và canh rau cải nấu xương. Mọi người thường uống cho đến say để chúc phúc cho đôi vợ chồng trẻ.

Ngay tối hôm sau ngày cưới, bố mẹ chồng cùng đôi vợ chồng trẻ về nhà gái thăm bố mẹ, anh em họ tộc. Khi về đến nhà gái cô dâu dọn dẹp nhà cửa, chú rể nấu nướng cùng anh em họ hàng nhà gái đến ăn và gặp mặt chú rể, nhận anh em họ hàng.

…mời rượu hai ông mối.

Sau khi lễ cưới xong xuôi, để cảm ơn người đã giúp mai mối, phù dâu, phù rể và làm các thủ tục trong lễ cưới, nhà trai thường chuẩn bị chút lễ đến cảm ơn ông mối đã giúp đỡ gia đình...

Cũng theo ông Giàng A Lẩu thì thay đổi nhiều nhất là tục thách cưới, trước đây gia đình nhà gái thách cưới rất tốn kém nào là bạc trắng, lợn, gà, hoa quả, gạo nếp, gạo tẻ... Hiện nay, lễ cưới người Mông có phần đơn giản, lễ vật cũng ít tốn kém hơn, quan trọng nhất là các hủ tục lạc hậu đều được loại bỏ để các nghi lễ nói chung và lễ cưới nói riêng vừa lành mạnh, tiết kiệm mà vẫn mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống.