>>Văn học dân tộc thiểu số Lai Châu - Kỳ I: Nguồn lực sáng tác

Gắn bó với miền núi, chắt lọc thơ từ thăng trầm cuộc đời, hội viên Đỗ Thị Tấc được văn đàn biết đến với tập thơ “Những người mẹ núi” đoạt giải thưởng Hội nhà văn Việt Nam. Hay như tập thơ “Sữa đá” của hội viên Đỗ Thị Tấc với những câu thơ ám ảnh về cuộc đời những con người miền núi “Con sinh ra trên cánh đồng mùa đông/ đất nứt đôi gốc rạ/ đất nứt như gót chân ông, bà…” – (Những cánh đồng) trở thành 1 trong 5 tập thơ, chùm thơ đoạt giải thưởng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về đề tài Nông thôn - Nông nghiệp - Nông dân năm 2011.

Các hội viên Chi hội tham gia bảo tồn lễ cúng tiễn hồn ở xã Ta Gia, huyện Than Uyên.

Từ những sáng tạo trong bút pháp, ngôn ngữ thơ, nhiều hội viên đã tham dự thi và đoạt giải C của Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam như: Tập thơ “Đất núi”, “Khúc hát sông Đà” của hội viên Huỳnh Nguyên; “Xuân biên cương”, “Đường về bản” của hội viên Lò Văn Chiến; “Người mẹ vùng cao”, “Nơi đầu nguồn con suối” của hội viên Thanh Luận; “Trai rừng”, “Lục bát và trăng” của hội viên Bùi Thị Sơn…

Bằng sự trải nghiệm của mình, một số tác giả có đóng góp trong mảng đề tài viết về chiến tranh, cách mạng, lịch sử dân tộc. Đó là "Tuyển chọn tác phẩm" của hội viên Tẩn Kim Phu; "Tuyển chọn tác phẩm" của hội viên Nguyễn Thanh Luận; truyện dài “Tình sử một vùng đất”, “Trở lại mường xưa”, “Mùa thu đã đi qua”, “Lửa Pu Ta Leng” của hội viên Huỳnh Nguyên… Những tác phẩm mang đậm giá trị nhân văn, tràn đầy chất liệu của cuộc sống.

Bên cạnh những tác phẩm thơ, văn xuôi, hội viên Chi hội còn chú trọng đến việc sưu tầm, nghiên cứu văn hóa phi vật thể kho tàng văn hóa dân gian bởi đây là văn hóa phi vật thể rất cần thiết phải bảo tồn, lưu giữ. Miệt mài với công tác nghiên cứu, hội viên Đỗ Thị Tấc đã hoàn thiện 15 công trình sưu tầm, nghiên cứu. Trong đó có 4 công trình đã được các Nhà xuất bản, Hội chuyên ngành Trung ương và Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh in ấn, phổ biến; 2 công trình, tác phẩm đạt giải như: “Kin Pang Then của người Thái trắng ở Lai Châu” đạt giải C của Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam năm 2010; Công trình “Lời tiễn hồn người chết lên trời” đạt giải A Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam năm 2011.

Nhắc đến các công trình nghiên cứu “dài hơi”, phải kể đến đóng góp của hội viên Nguyễn Thị Thanh Vân với 5 công trình nghiên cứu. Trong đó có công trình Truyện thơ dân tộc Thái “Tạo An Đức và nàng Chiêu Quân”, “Tạo Xam Lương và nàng Anh Đài” in chung năm 2010. Hay như hội viên Tẩn Kim Phu với tâm huyết gìn giữ văn hóa dân tộc Dao ở huyện Sìn Hồ, hội viên Lò Văn Chiến với 4 công trình sưu tầm, nghiên cứu về dân tộc Pú Nả (thuộc nhóm Giáy ở xã San Thàng, thành phố Lai Châu), trong đó có 3 công trình đã đoạt giải của Hội chuyên ngành Trung ương.

Một buổi sinh hoạt nghiệp vụ của Chi hội Văn học dân tộc thiểu số Lai Châu.

Không thể không kể đến gia đình nghệ nhân tiêu biểu Vương Thị Mín (đã mất), Hà Mạnh Phong (thành phố Lai Châu) với những cống hiến trong mảng văn hóa dân tộc Thái. Hầu hết các tác giả địa phương dành thời gian nghiên cứu đều xem đây là những đóng góp của mình vào vốn văn hóa các dân tộc, để những tập tục đẹp được bảo lưu và kế tụng đến muôn đời…

Các chi hội, hội viên, cộng tác viên là người dân tộc địa phương còn thực hiện hoạt động bảo tồn sống các di sản văn hóa tại cộng đồng. “Hậu phục dựng”, các lễ hội đã được Nhà nước hỗ trợ kinh phí để duy trì tổ chức hàng năm. Không chỉ lưu giữ bằng các hoạt động cụ thể, việc lưu truyền cho các hậu duệ chính là cách làm thiết thực, hiệu quả được Chi hội phối hợp với các tổ chức, cá nhân tổ chức.

Bằng tâm sức, tình yêu văn hóa, văn nghệ dân tộc thiểu số, các hội viên Chi hội đã hoạt động trên nhiều lĩnh vực và phần nào khẳng định được vị trí của mình. Hiện nay Hội chú trọng đến việc kết nạp lớp hội viên trẻ là người dân tộc thiểu số có niềm đam mê với văn hóa dân tộc và có những sáng tạo trong tác phẩm.

Trong giai đoạn hiện nay, phát triển văn học dân tộc thiểu số không chỉ góp phần lưu giữ, bảo tồn văn hóa, còn nâng cao đời sống tinh thần nên cần thiết có sự quan tâm hơn từ phía các cấp chính quyền và Nhân dân các địa phương.