Ban Chỉ đạo (BCĐ) liên ngành về vệ sinh ATTP tỉnh nhiều năm qua luôn nỗ lực phát huy vai trò trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Tăng cường phối hợp với các ngành, địa phương đa dạng hóa hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức, quy định pháp luật về lĩnh vực ATTP tới người dân, cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn. Thanh tra, kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành pháp luật về ATTP... Năm 2021, BCĐ liên ngành về vệ sinh ATTP tỉnh đã kiểm tra giám sát 3.540 cơ sở. Qua đó phát hiện 403 cơ sở vi phạm, nhiều cơ sở bị xử phạt hành chính, cảnh cáo, nhắc nhở, tiêu hủy sản phẩm...

Ngoài ra, các đơn vị thành viên của BCĐ cũng tiến hành thanh tra chuyên ngành theo lĩnh vực của mình. Từ việc kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, góp phần loại bỏ thực phẩm không an toàn, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng; nâng cao nhận thức của Nhân dân, ý thức, trách nhiệm của các cơ sở chế biến, kinh doanh thực phẩm về bảo đảm ATTP.

Đoàn kiểm tra liên ngành về ATTP tỉnh kiểm tra chất lượng hàng hóa tại các cơ sở kinh doanh trên địa bàn thành phố Lai Châu.

Tuy nhiên, theo đánh giá của BCĐ, kết quả đạt được còn rất khiêm tốn. Có dịp đi thực tế cơ sở trong mỗi lần kiểm tra và lắng nghe những chia sẻ của các thành viên BCĐ liên ngành về quá trình thực hiện nhiệm vụ, chúng tôi mới hiểu phần nào những trăn trở, những vướng mắc mà công tác quản lý về ATTP trên địa bàn tỉnh đang gặp phải.

Theo đồng chí Vũ Hữu Tiến – Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn Vệ sinh thực phẩm (Sở Y tế), hiện nay nguồn kinh phí Chương trình mục tiêu y tế - dân số đã bị cắt nên ảnh hưởng đến nhiều hoạt động. Cụ thể như: không có kinh phí để triển khai các hoạt động truyền thông và triển khai các hoạt động giám sát chủ động phát hiện mối nguy gây ô nhiễm thực phẩm để cảnh báo cho cộng đồng; không có kinh phí triển khai các cuộc kiểm tra đột xuất cũng như mua mẫu để kiểm nghiệm các chỉ tiêu không ATTP. Kinh phí mua test xét nghiệm nhanh thực phẩm được cấp ít, trong năm 2022 chỉ có 60 triệu đồng/năm, trong khi phải phân bổ test cho 8/8 huyện, thành phố và tại Chi cục An toàn Vệ sinh thực phẩm tỉnh. Vừa qua, Lai Châu đã tổ chức thành công Tuần Du lịch – Văn hóa để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp với Nhân dân, du khách, đặc biệt không để xảy ra ca, vụ ngộ độc thực phẩm nào trong thời gian diễn ra sự kiện. Để góp phần vào phục vụ tuần lễ, số test xét nghiệm phải sử dụng khá nhiều, hiện số test còn lại rất ít, trong khi thời gian tới từ nay đến cuối năm còn nhiều hoạt động kiểm tra và phục vụ các sự kiện, các ngày lễ lớn của tỉnh…

Về vấn đề này, đồng chí Đinh Văn Thành – Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường cho biết thêm: Không có test thử để phát hiện nhanh về ATTP sẽ gây khó khăn cho đơn vị trong quá trình kiểm tra, kiểm soát vì không thể đánh giá chính xác chất lượng hàng hóa chỉ bằng cảm quan. Và nếu không có cơ sở để khẳng định hàng hóa không đảm bảo chất lượng thì cũng rất khó để tiến hành xử phạt.

Hiện số test còn lại rất ít mà từ nay đến cuối năm còn nhiều hoạt động kiểm tra và phục vụ các sự kiện, các ngày lễ lớn của tỉnh… nên sẽ khó khăn trong quá trình kiểm soát và xử lý vi phạm.

Bên cạnh đó, nhân lực cho công tác đảm bảo ATTP hạn chế. Tại tuyến tỉnh, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm chỉ có 13 biên chế, còn tuyến huyện và tuyến xã đều là cán bộ kiêm nhiệm. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả thực hiện hoạt động, do địa bàn rộng, kiêm nhiệm nhiều công việc, chuyên môn nghiệp vụ chưa sâu.

Thực tế cho thấy, vì lợi nhuận, nhiều người kinh doanh thực phẩm vẫn cố tình đưa hàng hóa không bảo đảm chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ ra thị trường. Thực trạng này không phải là ít. Do vậy, cần có sự vào cuộc của các lực lượng chức năng điều tra như: công an, hải quan... để tăng cường kiểm soát thực phẩm, nhất là các sản phẩm thực phẩm nhập lậu qua biên giới. Không những thế, việc kinh doanh, quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe vi phạm pháp luật (đặc biệt trên mạng xã hội) hiện nay cũng đang diễn biến phức tạp, khó quản lý, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng, gây bức xúc dư luận xã hội.

Đại diện lãnh đạo nhiều đơn vị thành viên BCĐ liên ngành về vệ sinh ATTP tỉnh như: Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Cục Quản lý thị trường tỉnh cũng từng chia sẻ: Việc xem xét, xử phạt vi phạm hành chính đối với các cơ sở nhỏ lẻ trên địa bàn tỉnh đang gặp nhiều trở ngại do các cơ sở này thường xuyên biến động, không có địa chỉ kinh doanh cố định, rõ ràng hoặc khi phát hiện dấu hiệu vi phạm thì tổng số tài sản vi phạm nhỏ hơn rất nhiều so với khung xử lý.

Ví dụ như khi đi kiểm tra chất lượng giò chả trên địa bàn tỉnh, trong 7 mẫu lấy thì có tới 4 mẫu vượt ngưỡng chỉ tiêu ATTP cho phép. Theo khoản 2, điều 4, Nghị định 115/2018-NĐ/CP quy định xử phạt hành chính về ATTP: “Phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 40 triệu đồng đối với hành vi sử dụng sản phẩm từ động vật, thực phẩm để chế biến thực phẩm mà có chỉ tiêu ATTP không phù hợp với quy định của quy chuẩn kỹ thuật tương ứng hoặc không phù hợp quy định pháp luật hoặc đã kiểm tra vệ sinh thú y, kiểm dịch thực vật nhưng không đạt yêu cầu”. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở sản xuất kinh doanh sản xuất giò chả trên địa bàn tỉnh quy mô nhỏ lẻ, trung bình sản xuất khoảng 10kg giò chả/ngày. Khi phát hiện vi phạm, theo quy định xử phạt là vậy nhưng thu tất cả máy móc các loại giá trị cũng chỉ khoảng 2 triệu đồng.

Công tác đảm bảo ATTP là việc làm đòi hỏi sự nỗ lực từ nhiều phía. Để thực hiện hiệu quả, ngoài nâng cao ý thức người dân chung tay tẩy chay hàng hóa kém chất lượng, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, lực lượng chức năng phải được tăng cường sức mạnh cả về chất và lượng. UBND tỉnh cần quan tâm bổ sung nhân lực cũng như kinh phí để đơn vị chức năng thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chuyên môn về bảo đảm ATTP. Trong thời điểm hiện nay, với sự phát triển của mạng internet, cần quản lý chặt chẽ các cơ sở khi thực hiện quảng cáo, kịp thời ngăn chặn việc quảng cáo không đúng quy định, nhất là quảng cáo trên không gian mạng. Trước những bất cập từ thực tế, mong Chính phủ tiếp tục sửa đổi, bổ sung các văn bản quản lý về ATTP để phù hợp với tình hình mới...