Để phòng chống dịch lây lan, ngoài việc mỗi người thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và dung dịch diệt khuẩn, thì chiếc khẩu trang cũng góp phần đắc lực trong việc phòng ngừa dịch. Tuy nhiên, những ngày qua có những sự việc (tuy không nhiều) liên quan đến chiếc khẩu trang, khiến chúng ta không khỏi suy nghĩ…

Câu chuyện cụ thể xảy ra tại Bệnh viện đa khoa Hùng Vương, huyện Đoan Hùng (Phú Thọ) tối muộn ngày 30/3 là một ví dụ, khi nhóm người đưa một bệnh nhân vào bệnh viện cấp cứu, một thanh niên trong nhóm đã có hành vi hành hung, chửi bới nhân viên bệnh viện khi bị nhắc nhở đeo khẩu trang phòng ngừa Covid-19.

Một sự việc tương tự cũng đã xảy ra vào 9 giờ sáng cùng ngày tại khu dân cư Phú Mỹ, phường Phú Mỹ, quận 7, TP. Hồ Chí Minh khi một bảo vệ lớn tuổi thấy một thanh niên tập thể dục trong khuôn viên khu dân cư không đeo khẩu trang nên nhắc nhở, sau đó xảy ra xô xát khiến người bảo vệ bị thương.

Lực lượng chức năng lập biên bản xử phạt các trường hợp không đeo khẩu trang nơi công cộng. Ảnh: TTXVN

Và mới đây nhất, sự việc xảy ra lúc khoảng 8 giờ 30 sáng ngày 5/4, khi ông Đoàn Văn Thuận, chủ tịch UBND phường Nhị Châu (thành phố Hải Dương) đang dẫn đầu đoàn công tác đi kiểm tra, nhắc nhở người dân thực hiện nghiêm quy định đeo khẩu trang tại khu dân cư số 3, phường Nhị Châu. Bất ngờ một người đàn ông ở trong nhà cầm theo con dao bầu lao về phía ông Thuận nhằm vào người để đâm chém. Rất may trong đoàn có cán bộ công an phường đi cùng đã nhanh tay ngăn cản kịp thời.

Các hành vi phản cảm trên rồi đây sẽ bị cơ quan chức năng củng cố hồ sơ và có hình thức xử lý thích đáng, tuy nhiên dư âm của nó đang tạo ra một tiền lệ xấu trong xã hội nên những hành vi này cần phải bị lên án mạnh mẽ.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 16/3, tại các nơi công cộng tập trung đông người như: siêu thị, chợ, sân bay, nhà ga, bến xe, trên các phương tiện giao thông công cộng… người dân phải đeo khẩu trang đề phòng chống dịch Covid-19. Đây là biện pháp hiệu quả để tự bảo vệ mình và cộng đồng, nên chỉ đạo của Thủ tướng được đa số người dân đồng tỉnh ủng hộ, thực hiện tự giác đeo khẩu trang ở mọi lúc mọi nơi, nhất là nơi đông người.

Cùng với đó, tại các nơi công cộng, hay công sở đâu đâu cũng có những khẩu hiệu, chỉ dẫn để người dân thực hiện rửa tay, đeo khẩu trang trước khi làm việc, giao dịch.

Nhưng cũng phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, một bộ phận người dân hiện nay tư tưởng nhận thức còn lệch lạc, ý thức tự giác còn thấp khi mà có những hành vi chống đối phản cảm, hoặc thiếu hợp tác trong những việc tưởng chừng quá đơn giản như rửa tay diệt khuẩn, đeo khẩu trang phòng dịch. Và đáng lo ngại hơn, cá biệt có những trường hợp tuân thủ theo hình thức cho có, hoặc hiểu đơn giản là khi bị cơ quan chức năng giám sát họ thực hiện để đối phó.

Việc này được thể hiện qua những con số lược dẫn như: tính đến sáng 30/3, cơ quan chức năng quận Hoàn Kiếm (TP Hà Nội) đã xử phạt 23 người không đeo khẩu trang; ngày 3/4, một nam thanh niên Nghệ An bị xử phạt vì không đeo khẩu trang khi đi chợ; một số trường hợp không đeo khẩu trang khi ra đường, hoặc đi thể dục tại Hà Nội bị lực lượng chức năng xử lý trong ngày 4-5/4 được nhiều cơ quan báo chí phản ánh; hay chiều ngày 5/4, UBND TT.Dầu Giây (huyện Thống Nhất, Đồng Nai) đã thông tin về việc xử phạt hành chính 7 trường hợp không đeo khẩu trang nơi công cộng trên địa bàn…

Đáng nói hơn, hành vi đeo khẩu trang đã có chế tài xử lý cụ thể, song dường như với một số cá nhân, mức xử phạt từ 200 – 300 nghìn đồng có vẻ chưa đủ tính răn đe, giáo dục. Trường hợp khác có thể trong một bộ phận người dân vẫn còn tư tưởng chủ quan, xem nhẹ nguy hiểm, chống đối, coi thường quy định của pháp luật…Nên các cơ quan thực thi nhiệm vụ cần mạnh tay xử phạt để làm gương, cũng như răn đe với những ai coi thường pháp luật.

Trong khi tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, số ca nhiễm bệnh tăng lên mỗi ngày như hiện nay thì việc mỗi cá nhân tự giác chấp hành, nêu cao ý thức phòng ngừa là điều rất quan trọng, bởi nó là nhân tố trọng yếu quyết định đến kết quả, hiệu quả của mọi nỗ lực chiến đấu với dịch bệnh Covid-19 ở nước ta.

Từ một số thực trạng đã trình bày ở trên, đề nghị các cấp ủy, chính quyền các cấp, cơ quan chức năng chuyên trách và cộng đồng cần tiếp tục chung tay vận động, tuyên truyền đề mỗi người dân tự giác nâng cao ý thức phòng ngừa dịch bệnh, và hãy bắt đầu bằng những “việc nhỏ” như đeo khẩu trang phòng dịch.

Trong cuộc chiến gian nan để ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh Covid-19, để đồng bộ với nhiều giải pháp mà Đảng, Chính phủ và các cấp, các ngành cùng toàn dân đang triển khai hành động, thì không gì thiết thực hơn là mỗi cá nhân phải tự ý thức được việc tự giác thực hiện các biện pháp để bảo vệ sự an toàn cho chính bản thân mình. Tự bảo vệ bản thân là cách tốt nhất để tránh lây nhiễm Covid-19. Và trong số các biện pháp phòng chống dịch bệnh, đeo khẩu trang tại những nơi tập trung đông người là việc hết sức cần thiết…

Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 và Quyết định số 07/2020/QĐ-TTg ngày 26/2/2020 của Thủ tướng Chính phủ thì bệnh Covid-19 thì được xếp vào bệnh truyền nhiễm nhóm A. Đối chiếu quy định tại Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 thì những người không đeo khẩu trang nơi công cộng có dấu hiệu vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định tại Khoản 7 Điều 8 của Luật này. Cụ thể, điều khoản này nghiêm cấm hành vi không chấp hành các biện pháp phòng, chống bệnh truyền nhiễm theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Tùy tính chất và mức độ của hành vi mà người vi phạm có thể bị xử lý vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Cụ thể, Điều 11 của Nghị định này quy định: Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong các hành vi không thực hiện biện pháp bảo vệ cá nhân đối với người tham gia chống dịch và người có nguy cơ mắc bệnh dịch theo hướng dẫn của cơ quan y tế. Ngoài ra, nếu người bị dịch bệnh, không đeo khẩu trang mà làm lây lan vi rút COVID-19 cho người khác còn có thể bị xử lý trách nhiệm hình sự về “Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người” quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 và có thể bị phạt tù từ 10 – 12 năm.