Sự ngột ngạt bế tắc trong “Yêu hay không yêu cũng mặc”

Yêu hay không yêu cũng mặc

Tác giả: Âu Dương Tịnh Như

Người dịch: Trần Thị Phương Thu

NXB. Văn học & Cty Bách Việt
Giá bìa: 55.000

Mơ ước về một cuộc sống xa hoa nơi phố thị, ngựa xe đưa rước, những ánh đèn rực rỡ, nhà hàng, quán bar… hình như luôn xâm chiếm giấc mộng của những người con gái nơi ấy. Người đàn bà trong cuốn tiểu thuyết này cũng vậy, cô chỉ là một nhân viên bình thường ở Thẩm Quyến. Ngẫm ra thì mơ ước giàu sang có gì là sai trái? Nàng Lọ Lem nào lại chẳng muốn một ngày được hoàng tử ngỏ lời cầu hôn? Được sống trong cung điện lộng lẫy người hầu kẻ hạ? Nếu ai đó bảo rằng vật chất không quan trọng, thì e rằng chính họ cũng đang tự lừa dối bản thân mình…

Tôi thông cảm với người đàn bà ấy, hiểu được khát khao ấy, thế nhưng tôi lại thầm tiếc cho sự bồng bột của cô. Bởi lẽ, chỉ một phút giây nông nỗi thôi đã đủ đẩy cô vào một cuộc sống bế tắt - ngột ngạt và không lối thoát. Cô quen vội, yêu vội và theo vội một người đàn ông về Hồng Kông để thành vợ thành chồng. Hồng Kông rực rỡ, giàu sang, nhưng rồi cuộc đời con gái mong manh liệu có tương đồng với nơi phồn hoa đô thị ấy?

Âu Dương Tịnh Như đã khắc họa tính cách của một người đàn bà rất thực, không trau chuốt giả tạo. Người đàn bà ấy xinh đẹp, tự tin và lẽ dĩ nhiên cũng tràn đầy tham vọng. Ban đầu chỉ là cái mong ước giản đơn về tổ ấm nhỏ bé: lấy chồng, sinh con và sống một cuộc đời bình lặng nơi Thâm Quyến. Thế nhưng, cuộc sống vẫn thường đẩy con người ta trôi đi, và rồi bất chợt một ngày nào đó, dừng chân bỗng thấy mình trở nên xa lạ - tham vọng hơn, toan tính hơn và hình như cũng xốc nổi hơn!

Cuộc hôn nhân của một người con gái đại lục với người đàn ông Hồng Kông được khoác lên vẻ đẹp tưởng chừng như hoàn mĩ nhưng lại ẩn chứa bên trong là nỗi u buồn và sầu thảm. Số phận sắp đặt cho những con người gặp nhau, cưới nhau, hằng ngày chung chăn gối, đầu ấp tay kề để rồi thù hận mãi không nguôi…

Cuốn tiểu thuyết gợi cho tôi sự tò mò ngay từ cái tựa đề - “Yêu hay không yêu cũng mặc”. Cái tên nghe thật “dễ ghét”, nó mang vẻ bất mãn với cuộc đời, cong cớn và có cái gì đó bất cần! Thế nhưng, khi đọc xong cuốn sách, chính người đọc cũng bị nhốt vào cái thế giới ấy, cùng với nhân vật để rồi từ đó thoát ra khỏi trang sách và tự nhìn nhận cuộc sống của chính mình… Hư vinh mãi mãi cũng chỉ là hư vinh, tiền tài vật chất có thể đáp ứng được nhu cầu trước mắt nhưng liệu có thể theo con người đi hết quãng đường đời?

Chính vì vội vàng hưởng thụ một cuộc sống nhàn nhã nên con người ta cũng sớm rơi vào bế tắc. Bỏ việc làm để ở nhà lo nội trợ, chồng chu cấp tiền bạc - đối với một người đàn bà tưởng như sung sướng nhưng hóa ra lại chẳng khác ngục tù. Cô thông minh lại mặn mà nhan sắc, sao có thể chấp nhận một cuộc sống bình bình trôi qua trong thầm lặng? Công việc dù áp lực vẫn có thể khiến con người ta cảm nhận mình đang sống đúng nghĩa, với cô, cuộc sống giờ đây phải đối mặt với người chồng thờ ơ, hững hờ và tệ hại hơn nữa là - phản bội. Hiện tại của cô là 4 bức tường, là người chồng “lý tưởng” trước đây mà cô nhìn nhận.

Khi chỉ biết kiếm tiền, con người ta trở thành cái máy, vô tri vô giác, không cảm xúc và cũng chẳng tình thương. Câu hỏi của người chồng trong ngày kỉ niệm: “Hôm nay sinh nhật cô, cô muốn ăn gì?” - gọn lỏn và cụt ngủn! Nên câu trả lời “Không muốn ăn gì” cũng nằm trong dự đoán của tôi.

Tháng ngày buồn chán, tẻ nhạt trôi qua mà người trong cuộc không cách gì cứu vãn nổi. Khi cô muốn quay đầu về chốn cũ thì dường như xã hội cũng đã từ chối và gạch tên người đàn bà ấy - từ lâu lắm rồi - từ lúc cô theo hư danh mà xa rời thực tại. Nên trách hay cảm thông cho người đàn bà không biết thuận theo số phận ấy đây? Có lẽ tùy vào người đời có mở lòng hay không…

Từ chỗ háo hức bước vào cuộc sống phồn hoa để rồi cay đắng nhận ra sự thật không êm đềm như mình nghĩ, cô trở thành một người đàn bà khác. Xa rời con người nhã nhặn, dịu dàng và sống nội tâm như trước kia, cô vẫy vùng trong sự ghê tởm người chồng (và có khi cũng là ghê tởm chính bản thân mình!). Gào thét không được, im lặng chịu đựng cũng không xong, cô như muốn điên lên và vứt hết tất cả, bỏ hết tất cả, thậm chí là đạp đổ và coi thường mạng sống của bản thân. Đáng buồn thay!

Bạn có thể cùng tôi chia sẻ một điều: khi bế tắc về kinh tế, vợ chồng vẫn có thể cùng nhau từng bước giải quyết, nhưng khi đã không hòa hợp về chí hướng, mục đích sống, tình yêu không còn thì thật khó lòng để gỡ bỏ. Và càng cố gắng thoát ra thì biết đâu chỉ càng khiến bi kịch trở nên chồng chất?

Bằng cách thông qua thế giới ngột ngạt và bức bối trong gia đình và chính bản thân nhân vật, Âu Dương Tịnh Như đã gửi gắm đến người đọc lời nhắn nhủ tinh tế: đừng chạy theo hư vinh để tự nhốt mình vào tù ngục. Cuộc giằng xé trong chính tâm hồn mình là cuộc chạy đua ghê gớm nhất để thoát khỏi sự đặc quánh của thực tại. Hy vọng không ai trong chúng ta hoài thai trong mình cái tư tưởng bế tắc và trốn chạy như tựa đề của cuốn sách - “yêu hay không yêu cũng mặc”.