Người lưu giữ hồn then cổ
Sinh ra trong gia đình có truyền thống hát Then, đàn tính, từ nhỏ ông Điện đã được nghe cha đàn, hát những bài then truyền thống. Lớn lên, chàng thanh niên ấy được cha truyền dạy cho các điệu then và công thức chế tác một đàn tính, cùng đi diễn xướng bất cứ đâu khi có lời mời.
Nghệ nhân Lâm Văn Điện chia sẻ: “Hát then là sự kết hợp hài hoà giữa các yếu tố như: múa, hát, nhạc cụ truyền thống, tất cả được hòa quyện thành giá trị văn hóa. Mỗi điệu then lại có một cách phối hợp giữa các yếu tố riêng biệt, nên việc học để thành thạo hát then, đàn tính là một điều rất khó. Vì vậy, số người biết, nắm rõ và biểu diễn được loại hình này rất ít”.
Để lưu giữ các giá trị văn hóa của dân tộc, sưu tầm và truyền dạy lại cho con cháu và những người đam mê, gìn giữ nét văn hóa truyền thống của dân tộc luôn là nỗi niềm ấp ủ từ lâu của nghệ nhân Lâm Văn Điện. Năm 2013, ông tập hợp được 7 thành viên trong bản, là những người yêu văn hoá truyền thống, đặc biệt là hát then - đàn tính, cùng nhau sưu tầm, phục dựng những điệu then truyền thống của dân tộc.
Nghệ nhân ưu tú Lâm Văn Điện trình diễn hát then, đàn tính tại Liên hoan “Hát then - đàn tính” tỉnh Lai Châu lần thứ V/2020.
Ngoài những làn điệu then cổ, có nhiều bài then mới với các chủ đề: ca ngợi Đảng, Nhà nước; sự đổi thay của bản mường, quê hương đất nước… được ông và các thành viên sáng tác, tập luyện, biểu diễn phục vụ bà con trong những dịp lễ, tết, luôn nhận được sự ủng hộ của bà con trong bản, xã, các địa phương có đông đồng bào dân tộc Thái sinh sống.
Bà Lò Thị Triệu (ở bản Nậm Ty, xã Nậm Hàng) cho biết: “Nhờ có ông Điện mà những điệu then được phục dựng lại, để thế hệ sau được biết đến một trong những nét đẹp văn hóa của dân tộc mình và biết trân trọng những nét đẹp văn hóa truyền thống do ông cha để lại”.
Những kết quả đạt được và sự ủng hộ của gia đình, bà con trong bản, xã như tiếp thêm động lực để ông Điện càng thêm quyết tâm hơn trong sưu tầm, phục dựng và sáng tác thêm nhiều điệu then, đàn tính đặc sắc. Dù bận rộn với công việc gia đình, đi diễn tại các bản mường, nhưng khi rảnh, ông tận tâm chỉ bảo, nắn nót từng phím đàn, điệu múa cho các thành viên và những người có niềm đam mê văn hóa dân tộc, đặc biệt là giới trẻ.
Không chỉ trình diễn trên địa bàn xã, huyện, ông còn đem những điệu hát then, đàn tính do mình sưu tầm, phục dựng tham dự các hội diễn, liên hoan nghệ thuật trong và ngoài tỉnh và đạt được nhiều giải thưởng cao như: Giải A tại Liên hoan Nghệ thuật hát then, đàn tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái Việt Nam lần thứ V tại tỉnh Tuyên Quang (năm 2015) và giải A Liên hoan Nghệ thuật hát then, đàn tính lần thứ VI tại tỉnh Hà Giang (năm 2018).
Với những cống hiến trong công tác gìn giữ và phát huy văn hóa của dân tộc, nghệ nhân ưu tú Lâm Văn Điện được các cấp, ngành ghi nhận, biểu dương với nhiều bằng khen, giấy khen. Tháng 3/2019, ông vinh dự được Chủ tịch nước tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú.
Lò Dinh
Bình luận