Đồng chí Pờ Thị Lợi (cán bộ văn hóa xã hội, đại lý thu UBND xã Bình Lư) cho biết: Hàng năm, chúng tôi phối hợp với trưởng bản, bí thư chi bộ đẩy mạnh tuyên truyền, vận động Nhân dân tham gia BHXH tự nguyện thông qua các cuộc họp bản hay tới trực tiếp các gia đình. Để người dân hiểu và mạnh dạn tham gia BHXH tự nguyện, chúng tôi phân tích tỉ mỉ, kỹ lưỡng mức đóng, mức hưởng và những lợi ích khi tham gia BHXH tự nguyện. Đồng thời, đưa ra những ví dụ cụ thể để bà con dễ hiểu và nắm được, tạo được sự đồng thuận, từ đó mạnh dạn tham gia để sau này hết tuổi lao động có lương hưu hàng tháng, có thẻ BHYT miễn phí, quyền lợi khám, chữa bệnh lên đến 95%, không may qua đời thân nhân được hưởng trợ cấp mai tang phí và trợ cấp tử tuất một lần.
Từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn xã Bình Lư có 261 người dân tham gia BHXH tự nguyện với mức thu nhập lựa chọn đóng BHXH 700.000 đồng/người/tháng (mức phải tham gia hàng tháng là 138.600 đồng/người/tháng năm 2021). Bước sang năm 2022, mức thu nhập lựa chọn đóng BHXH tự nguyện thấp nhất theo mức chuẩn hộ nghèo tại khu vực nông thôn là 1.500.000 đồng/người/tháng, tức là người dân phải đóng 297.000 đồng/người/tháng. Đa phần người dân đều đóng BHXH tự nguyện ở mức tối thiểu.

Đại lý thu UBND xã Bình Lư (thứ nhất bên phải) tuyên truyền, vận động người dân bản Toòng Pẳn tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Theo khoản 2, điều 87 Luật BHXH năm 2014, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do mình lựa chọn. Trong đó, mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo đối với khu vực nông thôn. Mức thu nhập thấp nhất do người dân lựa chọn là bằng mức chuẩn hộ nghèo 700.000 đồng/người/tháng. Như vậy, người dân chỉ phải đóng 138.600 đồng/người/tháng (đối với đối tượng thu nhập trung bình trở lên).
Căn cứ điểm a, khoản 1, điều 3 Nghị định số 07/2001/NĐ-CP ngày 27/1/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 tiêu chí thu nhập khu vực nông thôn là 1.500.000 đồng/người/tháng và khoản 1, điều 87 quy định mức đóng BHXH tự nguyện hàng tháng bằng 22% mức thu nhập do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất; mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần lương cơ sở. Cụ thể là mức đóng thấp nhất là 330.000 đồng/tháng và cao nhất là 6.556.000 đồng/tháng.
Như vậy, so với năm 2021 thì năm 2022 người dân phải đóng thêm 158.400 đồng/người/tháng. Vì mức đóng tăng cao cùng với ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 khiến kinh tế eo hẹp, nên có nhiều người dân tạm dừng việc đóng BHXH tự nguyện. Đứng trước những khó khăn đó, điểm thu UBND xã Bình Lư tích cực tuyên truyền tới người dân về lợi ích của việc đóng BHXH tự nguyện, đồng thời đưa ra thời gian đóng phí linh hoạt 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm, như vậy người dân sẽ chia nhỏ số tiền và có đủ khả năng để tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.
Chị Hoàng Thị Yên (ở bản Hưng Bình) tham gia BHXH tự nguyện từ năm 2021. Gia đình chị là hộ có mức sống trung bình nên được Nhà nước hỗ trợ 10%. Được cán bộ điểm thu UBND xã Bình Lư tuyên truyền về lợi ích của việc tham gia BHXH tự nguyện, chị Yên đã hiểu được những lợi ích mà mình nhận được, chị quyết định đóng liên tục 5 năm. Chị Yên chia sẻ: “Chồng tôi bị tai nạn nên mất sức lao động. Tôi làm nông nghiệp nên thu nhập hàng tháng cũng bấp bênh. Được cán bộ điểm thu UBND xã Bình Lư tuyên truyền tham gia BHXH tự nguyện, khi đóng đủ 20 năm sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng khi về già, được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) trong suốt thời gian hưởng lương hưu. Năm 2021, tôi mạnh dạn tham gia BHXH tự nguyện, đóng với mức thu nhập 700.000 đồng/tháng, quyết định đóng phí 5 năm cho cả 2 vợ chồng. Tôi thấy BHXH tự nguyện có nhiều lợi ích, khi về già vợ chồng tôi có lương hưu, tôi rất yên tâm”.
Cùng với vợ chồng chị Yên, anh Hoàng Quốc Dương (ở bản Thèn Thầu) cũng là người đi đầu trong việc tham gia BHXH tự nguyện tại địa phương. Anh Dương chia sẻ: “Sau khi nghe tư vấn, tôi biết được những người làm nghề tự do có thể đóng BHXH tự nguyện để về già có lương hưu. Tôi mạnh dạn tham gia BHXH tự nguyện từ năm 2021 với mức thu nhập 700.000 đồng/người/tháng; năm nay mức đóng tăng lên 1.500.000 đồng/người/tháng. Tôi thấy BHXH tự nguyện có rất nhiều lợi ích, ngoài việc được hưởng lương hưu còn được cấp BHYT miễn phí, không phải bỏ tiền ra mua như hiện nay nữa. Với vai trò là trưởng bản, tôi tích cực tuyên truyền, vận động người dân trong bản tham gia. Hiện, bản có 23/102 hộ tham gia BHXH tự nguyện. Những năm gần đây, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 khiến kinh tế giảm sút, người dân mong muốn mức đóng giảm xuống đối với khu vực miền núi để Nhân dân có điều kiện tham gia BHXH tự nguyện”.
BHXH tự nguyện đem lại nhiều lợi ích cho người tham gia, tuy nhiên việc tăng mức đóng đã khiến cho số lượng người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn xã Bình Lư nói riêng, huyện Tam Đường nói chung có phần giảm sút. Bà con mong muốn Nhà nước sẽ có những chính sách đặc thù đối với khu vực miền núi, tạo điều kiện cho người dân được tham gia BHXH tự nguyện.