Đến mỗi gia đình, thôn bản, chúng tôi được nghe những câu chuyện về cây cao su. Từ chuyện góp đất, tham gia làm công nhân rồi đến việc chia lợi tức từ thu hoạch mủ cao su. Về bản Thẩm Phé, xã Mường Kim những ngày áp tết Giáp Ngọ, chúng tôi không khỏi xốn xang trước sự thay da, đổi thịt của vùng đất này. Cơ sở hạ tầng đường, điện, trường, trạm được đầu tư xây dựng. Nhiều nương rẫy bỏ hoang, đồi núi trọc trước kia nay đã nhường chỗ cho màu xanh của những dải cao su xanh tốt.

Cán bộ Công ty Cổ phần cao su Dầu Tiếng Lai Châu tuyên truyền cho nhân dân bản Thẩm Phé, xã Mường Kim về chủ trương trồng và phát triển cây cao su.

Theo lời anh Đinh Văn Trại – Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần cao su Dầu Tiếng Lai Châu thì năm qua, dù thời tiết diễn biến phức tạp, lao động thiếu, việc trồng cao su chủ yếu đi bằng đường sông nhưng Công ty đã khắc phục khó khăn trồng 501,3ha cao su ở xã Mường Cang, Mường Kim và Pha Mu. Vừa trải qua các đợt rét đậm nhưng cây cao su vẫn phát triển tốt với tỷ lệ sống cao. Điều đó khẳng định sức sống mãnh liệt của loại cây này trước khí hậu khắc nghiệt nơi vùng đất mới.

Khi nhắc đến sự đồng thuận của người dân trong việc tham gia trồng và phát triển cây cao su, anh Trại ngỏ ý mời chúng tôi cùng tham gia một buổi họp bản Thẩm Phé để tuyên truyền kế hoạch triển khai trồng cây cao su. Bên bếp lửa rực hồng tại nhà ông Hoàng Văn Hom - Trưởng bản, rất đông bà con đang quây quần, bàn tán xung quanh chuyện cây cao su về bản. Ông Hoàng Văn Nơm thắc mắc: “Dạo này bản chỉ suốt ngày nhắc đến cây cao su, rồi mang cả đất của mình cho trồng cao su cứ thế này củ sắn, củ khoai cũng không có mà ăn chứ đừng nói đến phát triển kinh tế. Người ta nói, cây cao su chỉ trồng trong miền nam nắng nóng quanh năm, đồi núi bằng phẳng còn ở vùng Tây Bắc này đồi núi nhấp nhô, khí hậu lạnh cây cao su có thích nghi được không”. Trong câu chuyện của bà con, tôi nghe được nhiều ý kiến chưa rõ như: trong sau 6-7 năm cây cao su mới cho thu hoạch, khoảng thời gian đó người dân lấy gì để canh tác sinh sống. Rồi cái nghèo lại bám riết lấy bản làng …

Công nhân Công ty Cổ phần cao su Dầu Tiếng Lai Châu dọn cỏ vườn cao su.

Anh Trại đã giải thích cặn kẽ mọi thắc mắc của bà con. Cây cao su là loại cây đa mục đích mang lại hiệu quả kinh tế cao, được đưa vào để chuyển đổi đất trồng cây kém hiệu quả, năng suất thấp. Công ty đã tạo điều kiện cho hàng trăm cán bộ, công nhân, người lao động địa phương đang có thu nhập ổn định, đặc biệt giải quyết công ăn việc làm cho người dân trong vùng dự án. Ngoài ra, các hộ tham gia góp đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định, đồng thời được hưởng các chế độ ưu đãi khác...

Công ty còn kết hợp với Nhà nước hỗ trợ mở các tuyến đường giao thông, xây dựng các khu nhà cho công nhân, rồi tiến tới xây trường học, trạm y tế, khu vui chơi cho con em của công nhân. Khi cây đang trong thời gian kiến thiết cơ bản, bà con được nhận tiền công chăm sóc, được hỗ trợ 100% giống cây trồng ngắn ngày để trồng xen với cây cao su. Đúng là trước đây cây cao su được trồng ở vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên nhưng hiện nay với mục tiêu xóa đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm, xây dựng nông thôn mới. Thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước, Tập Đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam đã nghiên cứu và đưa phương pháp trồng phù hợp với khí hậu thổ nhưỡng nơi Tây Bắc. Bà con cứ nhìn vào những đồi cao su xanh mơn mởn ngay trên đất của nhà mình vừa trồng giữa năm đó, cây nào cũng căng tràn nhựa sống”, anh Trại lý giải thêm.

Trời mỗi lúc lạnh, mọi người cùng xích lại gần bếp lửa và câu chuyện của người dân bản Thẩm Phé về việc trồng, phát triển cây cao su đang dần được sáng tỏ. Các thành viên trong tổ công tác trồng cây cao su của huyện cũng phát tờ rơi, tài liệu, hình ảnh nói về chủ trương phát triển cao su của Trung ương, tỉnh, huyện giúp đồng bào, đặc biệt bà con vùng tái định cư từng bước nâng cao đời sống, xóa đói giảm nghèo. Ông Hoàng Văn Hom phân tích thêm: Bà con cứ nhìn vào diện tích 10ha cao su trồng tại bản mình phù hợp khí hậu, thổ nhưỡng, đã cao gần bằng nóc nhà rồi! Còn ở các bản làng vùng thấp huyện Sìn Hồ cây cao su đang sắp cho thu hoạch. Các xã dọc sông Nậm Na nhiều cây cao vài chục mét, được trồng xen hoa màu dưới tán cao su, con em địa phương được nhận vào làm công nhân. Bao nhiêu lợi ích mà người dân sẽ được hưởng trong đó có việc chia lợi tức từ mủ cao su, bản mình cứ nhìn đó mà học, mà làm theo thôi.

Sau những câu hỏi thắc mắc cua người dân và lời giải thích thấu tình đạt lý của cán bộ Công ty, lại đến câu chuyện góp đất tham gia trồng cây cao su. Ở trong bản nhiều hộ đã tham gia góp hàng nghìn m² đất như: ông Hoàng Văn Đanh (2,8ha), Lò Văn Lỵ (1,8ha), Hoàng Văn Chài (1,5ha)... Không chỉ ở Thẩm Phé, người dân xã Mường Cang, Pha Mu cũng tích cực tham gia góp đất, làm công nhân cho Công ty. Anh Tòng Văn Nghiên, bản Pom Pó, xã Mường Cang tâm sự: “2 vợ chồng cùng được làm công nhân trong Công ty,, thu nhập trên 3 triệu đồng/người. Đây là mức thu nhập khá với người dân nơi đây, tôi tiếp tục vận động các thanh niên trong bản cùng tham gia góp phần tăng thu nhập cho gia đình”.

Theo Đề án phát triển cao su của huyện Than Uyên, đến năm 2015, toàn huyện sẽ có khoảng 2.000ha cao su được trồng tại các xã: Tà Hừa, Mường Mít, Pha Mu, Mường Kim, Mường Cang... Chỉ tính riêng năm 2014, Công ty sẽ triển khai trồng 500ha theo dọc các bản nằm trong vùng lòng hồ thủy điện Bản Chát. Hiện nay, đơn vị đã quy chủ 750ha đất, phát thực bì, khai hoang 300ha, làm đường đồng mức, đào hố 100ha. Đồng thời cắm tum bầu 170.000 cây, bầu hạt 47.000 cây, bầu hiện đại 45.000 cây giống, dự kiến triển khai trồng trong tháng 4/2014. Ông Phan Bá Quyết – Chủ tịch UBND huyện Than Uyên cho biết: “Trong thời gian tới, huyện tiếp tục chỉ đạo tổ công tác, đoàn thể tích cực phổ biến rộng rãi về chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, tỉnh, huyện về phát triển cây cao su tới người dân. Vận động bà con tham gia góp đất, làm công nhân, từng bước thay đổi tập quán canh tác kém hiệu quả sang trồng cây công nghiệp dài ngày”.

Hy vọng rằng, không lâu nữa cây cao su sẽ mang lại lợi nhuận, cuộc sống ấm no, đầy đủ cho bà con.