Chúng tôi cùng ông Lò Văn Thắng - Phó Chủ tịch UBND xã Bình Lư xuống cánh đồng khảo sát thực tế. Tại cánh đồng lúa đông xuân thuộc bản Nà Đon, các chân ruộng nứt nẻ vì thiếu nước, trên lá lúa có dấu hiệu úa vàng. Mặc dù bà con rất lo lắng nhưng vẫn chưa tìm ra giải pháp khắc phục.

Lãnh đạo xã Bình Lư cùng người dân kiểm tra những khu ruộng thiếu nước.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, đây là lần đầu tiên cánh đồng thiếu nước nghiêm trọng như vậy. Hơn 1 tháng nay, chị Vàng Thị Tâm (bản Nà Đon) thường xuyên ra thăm đồng, khơi mương chỉ mong dẫn chút nước về ruộng và ngóng chờ trời có mưa đảm bảo cho cây lúa phát triển. Trong tháng 1, hơn 3.000m² lúa gieo sạ trước tết đã chết do thiếu nước, chị mua lại giống để khôi phục sản xuất, tuy nhiên nếu tình trạng này còn kéo dài có lẽ năm nay gia đình chị sẽ đối mặt với nguy cơ thiếu lương thực do mất mùa.

 Chị Tâm chia sẻ: Thóc gạo ăn quanh năm trông chờ cả vào hơn 3.000m² ruộng. Những năm trước, việc sản xuất lúa đông xuân của gia đình khá thuận lợi, tuy cũng có thời điểm ruộng thiếu nước nhưng chỉ là cục bộ. Vụ đông xuân năm nay việc sản xuất gặp khó khăn ngay từ đầu vụ, tình trạng thiếu nước diễn ra thường xuyên khiến ruộng nứt nẻ, cây lúa kém phát triển. Gia đình tôi đang rất lo lắng, mong địa phương kịp thời có giải pháp để đưa nước về ruộng.

Ngoài cánh đồng bản Nà Đon, trên địa bàn xã còn có một số diện tích lúa thuộc cánh đồng các bản: Tân Bình, Hưng Bình, Nậm Ún cũng đang trong tình trạng thiếu nước trầm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sinh trưởng, phát triển của lúa. Bình Lư là địa phương có cánh đồng rộng, diện tích sản xuất lúa hàng hóa lớn của huyện. Vụ đông xuân năm nay, toàn xã có 242ha lúa, cơ cấu giống chủ yếu là lúa thuần chất lượng cao. Ngay từ đầu vụ, chính quyền xã đã ban hành kế hoạch sản xuất, khung thời vụ, cơ cấu giống và triển khai tới các bản, Nhân dân. Đồng thời, lãnh đạo UBND xã, cán bộ chuyên môn thường xuyên kiểm tra, đôn đốc người dân thực hiện làm đất, gieo cấy đảm bảo đúng tiến độ; tham gia tu sửa, khơi mương dẫn nước.

Tuy nhiên, tình trạng thiếu nước xuất hiện tại một số bản của xã khiến nhiều hộ dân đứng trước nguy cơ mất mùa. Theo thống kê, hiện có 7ha lúa thiếu nước, xuất hiện nền ruộng nứt nẻ, mương dẫn nước khô cạn hoặc chỉ có nước trên bề mặt. Nước tưới cho cánh đồng lúa của xã chủ yếu được dẫn nguồn từ suối Nậm Dê. Trên địa bàn cũng có công trình thủy lợi lớn do Công ty TNHH Một thành viên quản lý thủy nông quản lý đảm bảo tưới tiêu  từ 50ha trở lên. Việc điều tiết nguồn nước của các công trình thủy lợi vẫn được đơn vị vận hành và hoạt động tốt. Một trong những nguyên dân mà chính quyền địa phương cho rằng do việc tích nước của một số công trình thủy điện trên địa bàn huyện thuộc khu vực xã Sơn Bình (đầu nguồn nước), nơi có suối Nậm Dê. Hiện nay, các công trình thủy điện đang bước vào giai đoạn tích nước và chỉ xả duy nhất 1 lần trong ngày khiến việc cung ứng nguồn nước tưới cho ruộng đồng gặp nhiều khó khăn, nhất là những khu vực cuối cánh đồng, cuối mương dẫn nước. 

Ông Lò Văn Thắng - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Những năm trước, nước phục vụ tưới tiêu được đảm bảo, sang năm 2019, thời tiết hạn hán và tác động của việc tích nước của một số công trình thủy điện lên nguồn nước không chảy đều, gây khô hạn cho lúa. Xã đang tích cực phối hợp với Công ty TNHH Một thành viên quản lý thủy nông phân công lịch lấy nước cho các bản và vận động Nhân dân san sẻ từ các chân ruộng cho nhau.

Khắc phục tình trạng hạn hán cục bộ trên cánh đồng, hạn chế nguy cơ mất mùa, ảnh hưởng đến đời sống người dân, thiết nghĩ, chính quyền xã, huyện, đơn vị quản lý thủy lợi cần có giải pháp khẩn trương, kịp thời như: huy động máy bơm nước; điều chỉnh lịch cấp nước, ưu tiên cho những khu vực đang hạn hán…